Мақбара ва мавзолей

Савол: Мавзолей мақбара деган маънога келадими? “Мавзолейга гулчамбар қўйилди” дейилади. Мақбарага ҳам гулчамбар қўйиладими?

Жавоб: Мавзолей (mausolée) асли французча бўлиб, мемориал қабр деган маънога келади. Буни кўпроқ ғайримуслимлар ишлатишади. Ўз қиролларининг қабрларига гулчамбар қўйишади. Мақбара эса авлиёларнинг қабри деганидир. Авлиёларнинг қабрларига гулчамбар қўйилмайди, қўйилса ҳам фойдаси бўлмайди. Авлиёларнинг қабрига келиб дуо қилинади. Наполеоннинг мозорига мақбара дейилмайди, мавзолей дейилади. Аҳмад Яссавий ҳазратларининг қабрига эса мавзолей эмас, мақбара дейилади. Булар зулмат билан нур, жаҳаннам чуқури билан жаннат боғчаси каби фарқли нарсалардир.

Батафсил

Хотин жанозаси

Савол: Ҳайзли хотин жаноза юва оладими?

Жавоб: Ғассолнинг (ўлик ювадиган одам) аввал ғусл олиши мустаҳаб. Жунуб ва ҳайзли хотиннинг маййит ғасл қилиши (ювиши) макруҳ бўлади. (Саодати абадия)

Савол: Эҳтиёж бўлган тақдирда аёлнинг жанозасини эркак киши юва оладими?

Жавоб: Йўқ, юва олмайди.

Батафсил

Ўлганлар ортидан йиғлаш

Савол: Ўлганлар учун йиғлашга бўладими?

Жавоб: Ўлик учун овоз чиқармасдан йиғлаш жоиз. “Шарҳ-ус-судур” ва “Баракот”да “Мўминнинг ўлимига кўклар йиғлайди” деб ёзилган. Ўлганлар учун баланд овозда йиғлаш, мотам тутиш, қора кийим кийиш, мотам белгилари илиб қўйиш, расмини кўтариб юриш жоиз эмас.

“Ҳазонат-ур-ривоят” китобида “Жанозада ва жаноза чиққан жойда қора ёпинчиқлар ёпиш ва қора кийиниш жоиз эмас” дейилган. Барча ҳадис китобларида жаноби Пайғамбаримизнинг ўлган киши учун баланд овозда йиғлашнинг ўликка азоб беришини марҳамат қилганликлари билдирган.

Батафсил

Қуръони каримдан ҳамма ҳукм чиқара олмайди

Замонавий араб тилини ўзлаштириш орқали Қуръони каримдан ҳукм чиқариб бўлмайди. Ўзбекча маънолар таржимаси (маол) ёки тафсирдан ҳам Қуръон каримнинг том маъносини билиш мушкил. Чунки ҳар бир калиманинг замонига яраша ишлатилган илм соҳасига қараб маънолари ўзгариб туради.

Агар бирон кимса луғат ёрдамида Қуръони каримни тушунишга уринса, муҳаққақ адашади, иймонини хавф-хатарга дучор қилади.

Батафсил

Ўзига фойдаси йўқнинг ўзгага ҳам фойдаси йўқ

Инсон ижтимоий борлиқдир. Яъни ёлғиз ўзи, дўстларсиз яшай олмайди. Шу сабабли одам яхши дўстларга эга бўлиш лозим. Яхши одамлар билан учрашган киши ҳеч қачон пушаймон бўлмайди. Одамнинг бошига келадиган ҳар фалокат, ёмон дўстлар сабаблидир.

Сирни ҳечкимга айтмаслик керак. Ҳар кимнинг сўзига алданиб қолмаслик лозим. Одамларнинг сўзига эмас, ишига қараб баҳо бериш керак. Ўзига ҳам фойдаси бўлмаган кимсадан эҳтиёт бўлиш керак. Ўзига фойдаси тегмаган одамнинг ўзгага ҳам фойдаси тегмайди.

Батафсил

Ханбалий мазҳаби

Ханбалий мазҳабининг имоми - Аҳмад бин Ханбалдир (раҳматуллоҳи алайҳ)(ҳ.164-248; м. 780-854). Бағдодда туғилди. Куфа, Басра, Макка, Мадина, Шом, Яман каби ислом марказларига саёҳат қилди. Имоми Шофеъийдан дарс олди. Ҳанафий мазҳаби олимларидан имом Муҳаммад билан кўришди. Ҳадис фиқҳининг пешволаридандир.

Батафсил