Намознинг ичидаги фарзларига «рукн» дейилади. Рукнлар ҳаммаси бўлиб беш донадир:
1. ҚИЁМ: Намоздаги бешта рукндан биринчиси бўлиб, оёқда тик туриш деган маънони англатади. Тик туролмайдиган хаста, намозини ўтириб ўқийди. Ўтира олмайдиганлар эса, чалқанча ётган ҳолда боши билан имо-ишора қилиб ўқишади. Бу вазиятда касалнинг юзи осмонгамас, Қиблага қараб туриши учун, бошининг тагига ёстиқ қўйилади. Оёқларни Қиблага узатиб ётмаслик учун, тиззаларни букиб ётиш керак.
|
Аллоҳу акбар |
4 марта |
|
Ашҳаду анло илоҳа иллаллоҳ |
2 марта |
|
Ашҳаду анна Муҳаммадан расулуллоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алас-салоҳ |
2 марта |
|
Ҳайя алал-фалоҳ |
2 марта |
|
Аллоҳу акбар |
2 марта |
|
Ло илоҳа иллаллоҳ |
1 марта |
Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.
Аллоҳу таоло рамазони шариф ойини одамзотнинг дунё ва охират саодатига эришиши учун васила қилган. Бу ойни кўплаб неъматлар билан безаган. Муборак рамазон ойининг кеча-кундузида файзу барака ёмғирдек ёғмоқда. Жаноби Ҳақ оламларга раҳм қилиб юборган севгили Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг ҳурматлари учун ушбу муборак ойда гуноҳларимизни авфу мағфират қилсин! Боши раҳмат, ўртаси мағфират, охири эса жаҳаннамдан озод (бароат) ойи бўлган Рамазони шариф ойининг файз ва баракотларидан тўйиб-тўйиб фойдаланишни барчамизга насиб этсин!
Дин уламоларимиз кунларнинг хайрлиси жума, ойларнинг хайрлиси рамазон, амалларнинг хайрлиси эса вақтида ўқилган намоздир, деб айтганлар.
Аллоҳу таоло рамазон рўзасини тутганлар билан туҳматга учраганларнинг ажрларини ҳисобсиз беришини ваъда қилган. Марҳаматлиларнинг энг марҳаматлиси бўлган Аллоҳу таолонинг карами чексизлигига қарангки, мўмин бандаларининг ҳисобларини савоб-гуноҳ тарозисида ўлчаш билан бирга қулига фойда сифатида икки эшикни очиқ қолдирмоқда. Ҳолбуки савоблар билан гуноҳларнинг ёзилишларида ҳам қул фойдасига ҳаракат қилинади. Бунга вазифадор фаришталар банда бирон хайрли ишни мурод қилиб, уни қила олмаса ҳам савоб ёзади. Лекин ёмон амални эса фақат уни содир қилгандан кейингина ёзади.
Имоми Раббоний мужаддиди алфи соний Аҳмад Форуқий Сарҳандий ҳазратлари биринчи жилд 80-мактубида шундай деганлар:
Ҳадиси шарифда мусулмонларнинг етмиш уч фирқага ажралиб кетишлари билдирилган. Шу етмиш уч фирқадан ҳар бири исломга энг мос равишда яшаётган бизмиз деб даво қилиб, жаҳаннамдан қутулиши хабар берилган фирқа ўзлари эканлигини айтишмоқда. "Мўминун" сураси эллик тўртинчи ва "Рум" сурас ўттиз иккинчи оятида маолан “Ҳар бир фирқа тўғри йўлда эканлигини ўйлаб севинмоқда” дейилган.
