Савол: Бидъат фирқасида бўлган дўстимга бузуқ йўлда эканлигини билдиришим керакми?
Жавоб: Унга “Сенинг юрган йўлинг бузуқ, нотўғри” дейиш душманликка, жанжалга сабаб бўлади. Унга фойдали бўлган бир китоб, масалан ҳақиқий ислом олимларининг китобларидан бериш керак.
Ҳозирги кунда амри маъруф қилишнинг энг яхши ва осон йўли дуруст бўлган бир китоб беришдир. Насиби бўлса, ўқиб ўрганади. Насиби йўқ бўлса, биз китоб берганимиз учун савоб қозонамиз.
Савол: Уйга ёки масжидга кирганимизда ичкарида ҳеч ким бўлмаса, салом беришимиз керакми?
Жавоб: Ҳеч ким бўлмаса “Ассалому алайна ва ала ибодиллаҳиссолиҳин” деб салом берилади. Чунки уйимизда ва масжидда фаришталар бўлади. Елкаларимизда ҳам фаришталар бор. Уларнинг барчасига салом берган бўламиз.
Савол: Бир қиз билан кўришиб-гаплашиб турамиз. Учрашганда қўл ушлашиб, сайр қиламиз. Бир-биримиз билан гаплашишимиз ва қўл ушлашиб юришимиз зино ҳисобланадими?
Жавоб: Ёлғиз “зино” дейилганда жинсий алоқа тушунилади. Қизга боқишингиз бу кўз зиносидир. Гаплашишингиз эса тил зиносидир. Ҳадиси шарифда: “Кўзларнинг зиноси боқмоқ, қулоқнинг зиноси эшитмоқ, тилнинг зиноси гаплашмоқ, қўлнинг зиноси тутмоқ, оёқларнинг зиноси юрмоқдир” деб буюрилди. (Бухорий, Муслим, Абу Довуд)
Савол: Жинлар инсонга зарар бера оладими, инсон шаклига кира оладими? Уларнинг зараридан сақланиш учун нима қилиш керак?
Жавоб: Жинларнинг мусулмони ва мусулмон бўлмагани бор. Мусулмон бўлган жинлардан инсонга бир зарар келмайди. Улар фақат ибодат билан машғул бўладилар. Аҳли суннат олимлари уларни танийди. Солиҳ инсонлар каби кўриниб, суҳбат қиладилар. Кофир бўлган жинлар инсонларга турли шаклларда зарар берадилар. Инсондан ажралмай турли шаклларга кира оладилар. Масалан, микроб шаклига кириб, инсоннинг томирларида юради. Фақат мўминларнинг юрагига кира олмаса ҳам, қалбига васваса солиши мумкин. Эчки, илон, мушук шаклига кирганлари кўп кузатилган.
Савол: Жамоатга етиб олиш учун баъзан асрнинг илк суннатини 2 ракъат қилиб ўқиш жоиз дейилди. Ундан ташқари, шомнинг 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат қазо ўқиш, хуфтоннинг сўнгги 2 ракъат суннати ўрнига 3 ракъат витр қазосини ўқиш жоизми? 3 ракъатлик нофила намоз бўлмагани учун суннатни тарк этган бўлмаймизми? “Саодати абадия” китобида бу ҳақида маълумот борми?
Жавоб: Фарзнинг ёнида хоҳлаган бир намоз ўқилганда суннат ҳам ўқилган бўлади. Ракъат сони муҳим эмас. Яъни асрнинг илк тўрт ракъат суннати ўрнига шомнинг уч ракъатлик қазоси ёки бомдоднинг икки ракъатлик қазосини ҳам ўқиш мумкин. Қазоси йўқ киши ҳам шундай ўқиса, суннатни тарк этган бўлмайди.
Савол: Суннатларни ўқиётганда қазога ҳам ният қилса, суннат ҳам ўқилган бўлади, суннатлар тарк этилган бўлмайди. Суннатни умуман ўқимаса гуноҳ бўлмайдими?
Жавоб: Бу борада дин китобларимизда нақл этилганларни билдирамиз:
1. Ибни Ҳумом айтади: «Суннатларни ўқимаслик савобларга ва юксак даражаларга эриша олмасликка сабаб бўлади.» (Жавҳара, Дурр-ул мунтақо, Радд-ул мухтор, Тахтавий)
2. «Муаккад ва ғайри муаккад суннатларни тарк этиш гуноҳ эмас. Буларни тарк этган киши савобларга ва юксак даражаларга қовуша олмайди ҳамда озорланади.» (Халабий-и сағир)
Савол: “Қарздор бўлган киши қарзини тўласа кўпроқ хурсанд бўламизми ёки совға берсами? Албатта совға берса кўпроқ қувонамиз. Чунки қарзини тўлашга шундоқ ҳам мажбур. Шунингдек Аллоҳ ҳам фарзни бажарганларни эмас, нофила ибодатларни бажарганларни кўпроқ севади. Фарзлар қарздир, лекин нофила ортиқча ибодат бўлгани учун булар муҳимроқ” деб айтувчилар учраб қолади. Бу сўзлари тўғрими?
Жавоб: Келтирган қиёси нотўғри. Бизнинг қувониб-қайғуришимиз динда далил бўлмайди. Одам порага ҳам, қиморда ютганига ҳам қувониши мумкин. Қарз берган киши қарздоридан оладиган совғасига қувониши мумкин.
