Имон ва никоҳ янгилаш

Савол: Бир домла “Жума оқшомлари баъзи масжидларда жамоатнинг никоҳ ва имон янгилашлари бидъатдир, Яъни катта гуноҳ бўлади” дейди. Бошқа бири эса “Никоҳ ва имон эскирмайди, пахта иплари билан ҳам боғланмаган, узилмайди. Бу янгилашнинг динда ўрни йўқ” дейди. Куфрга тушиб қолган кишининг, имонини ва никоҳини янгилаши керак эмасми?

Жавоб: Албатта имонини ва никоҳини янгилаши керак. Имони кетадиган бўлса, имонни янгилаши керак бўлганидек, никоҳини ҳам янгилаш шарт бўлади. Никоҳ ҳам, имон ҳам эскиради. Икки ҳадиси шариф маоли:

Батафсил

Асбоблар орқали ибодат

Савол: Баъзи ўлкаларда бир масжиддан бошқа масжидларга видеокамера орқали боғланишмоқда. Бошқа масжиддагилар имомсиз жамоат ҳолида, катта масжиддаги имомга иқтидо қилишади, яна масжидга бормаганлар ҳам уйидан телевизордаги имомга иқтидо қилиб, намоз намоз ўқиркан. Бунинг зарари борми?

Жавоб: Ўрганиш нияти билан телевизордан Қуръони карим тинглаш жоиз. Магнитафондан тинглаш ҳам жоиз. Лекин ўқилган Қуръони каримни кассетага ёзиб олиб, қабристонга бориб, бу кассетани қўйиб, тинглаш билан Қуръони карим ўқиган ҳисобланмайди.

Батафсил

Ҳаром билан фарз тўқнашса

Савол: Бева аёл маҳрамлари бўлмаса ҳам, ҳажга маҳрамсиз бора олади дейилади. Ҳажда тавоф қилаётганда тиқилинч бўлиб, аёл эркакнинг баданлари бир-бирига тегса ҳам зарурат бўлгани учун ҳаром бўлмайди дейилади. Айниқса ҳажда аёл бегона эркакларнинг ёнида қўлларини очиб таҳорат олиши мумкин, нажосат бўлса тозалаши мумкин, ҳажда гуноҳ бўлмайди дейишади. Булар тўғрими?

Жавоб: Ҳеч қайсиси тўғри эмас. Чунки ҳаромдан қочиш фарзни бажаришдан аввал келади. Бир ҳадиси шарифда “Жуда кичик гуноҳдан сақланиш бутун жин ва инсонларнинг (нофила) ибодатлар йиғиндисидан ҳам яхшироқ” деб марҳамат қилинган. Ҳар бир гуноҳ Аллоҳу таолога исён бўлгани учун аслида катта ҳисобланади. Фақат баъзилари баъзиларига нисбатан кичик кўринади.

Батафсил

Пешин ва хуфтоннинг сўнгги суннатини тўрт ракъат қилиб ўқиш

Савол: Пешин ва хуфтон намозининг сўнгги суннатини тўрт ракъат қилиб ўқишнинг зарари борми?

Жавоб: Зарари йўқ. Аксинча яхши бўлади. Фарз ва вожиб намозлардан бошқа намозларга нофила намозлар дейилади. Макруҳ вақтлардан бошқа ҳамма вақт нофила намоз ўқиш жоиз.

Батафсил

Намозни қоғозга қараб ўқиш

Савол: Янги мусулмон бўлган киши ҳеч бир сура ва дуо билмайдиган бўлса, буларни ёд олгунича намозини қандай ўқийди? Намозни кеч бошлаганларчи? “Саодати абадия”да бундай дейилибди: “Қуръони каримга ёки қоғозга қараб намоз ўқиш намозни бузади. Имоми Муҳаммад ва Абу Юсуф макруҳ бўлади дедилар. Китобли кофирларга ўхшашни ўйламаса, макруҳ ҳам бўлмайди дедилар.”

Бундай ҳолатларда имоми Муҳаммад билан имоми Абу Юсуфнинг қавлига эргашиб, Фотиҳа, сура ва дуоларни қоғозга ёзиб, қаршисига осиб қўйиб, шундан ўқиса жоизми?

Жавоб: Ҳа, сура ва дуоларни ёд олгунича бу қавлга эргашиш жоиз бўлади. “Саодати абадия”даги бу ифода “Дурр-ул мухтор” ва унинг шарҳи бўлган “Радд-ул мухтор” китобидан олинган. Шу ерда батафсил маълумот берилган.

Батафсил

Калта енгли кўйлак билан намоз

Савол: “Калта енгли кўйлак билан намоз ўқиш диний томондан макруҳ эмас, урфий томондан макруҳ. Яъни бир жойда ҳамма узун енгли кўйлакда намоз ўқиётган бўлса, сиз калта енгли кўйлакда ўқисангиз, бу диққатни тортадиган бўлса, урфий макруҳ бўлади. Агар ҳеч ким эътибор бермаса, зарари йўқ” дейишяпти. Шунда бир денгиз бўёи мамлакатда ҳамма калта шорти кийиб намоз ўқиса, урфий ҳаром ишлаган бўладими? Яъни зарари йўқми?

Жавоб: Нотўғри ишни кўпчилик қилиши билан бу иш шаръий урфга айланиб қолмайди. Динда табъан макруҳ деган нараса бору урфий макруҳ ва урфий ҳаром деган нарса йўқ.

Батафсил