Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Турли савол-жавоблар

Савол: Бир йигит билан учрашиб турамиз. Динни яхши билмайди, намоз ўқимайди. Аммо мен уни йўлга соламан. Чунки уйланганимдан кейин барини қиламан деяпти. Отам эса уни солиҳ йигит эмас деб умуман рози бўлмаяпти. Нима қилишимни маслаҳат берасиз?

Жавоб: Флирт вақтида ёшлар ўзининг аслида қандай эканликларини ошкор этмайдилар. Ўзларини мулойим ва итоатли қилиб кўрсатадилар. Уйлангандан кейин ҳақиқий юзи кўринади. “Динни яхши билмайди, намоз ўқимайди. Аммо мен уни йўлга соламан” деяпсиз. Ким кимни йўлга солиши кейин, яъни турмуш қургандан кейин маълум бўлади. Аввал динни ўргансин! Намоз ўқишни бошласин. “Уйлангандан кейин барини қиламан” деганига эътибор берилмайди.

Батафсил

Севишганлар куни (Валентин куни)

Савол: “Валентин куни” деб номланувчи севишганлар кунини нишонлаш, ҳадя олиб-беришнинг зарари борми?

Жавоб: Бу кун худди оталар, оналар кунидек оддий бир кун, холос. Агар ғайридинларнинг диний ҳиссиёт ва мақсадларига алоқаси бўлмаган, шунчаки дунёвий мақсадларда белгиланган кун бўлса эди, уни нишонлашнинг зарари бўлмасди . Яъни янги турмуш қурганлар, эр-хотин бир-бирига ҳадя беришлари мумкин бўларди. Лекин ҳозирги кунда "севги-муҳаббат" деганда беникоҳлар орасидаги ношаърий, яъни исломга зид бўлган, ўйнаш орттириш назарда тутилади. Бу эса асло жоиз эмас, ҳаром бўлган нарса эса, умуман нишонланмайди. Дунёвий одат бўлган нарса жоиз, лекин ушбу одат динимизга зид бўлса, нишонланмайди.

Батафсил

Авлиё қабрини зиёрат қилиш

Савол: Бир авлиёнинг қабрини зиёрат қилаётганда нималарга эътибор бериш керак?

Жавоб: Саййид Абдулҳаким Арвосий ҳазратлари бу ҳақда шундай деганлар: Буюк бир зотнинг қабрини зиёрат учун борган одам агар унга робита қилса, яъни дунё ишларини ўйламасдан, қалбига-ҳаёлига ҳеч нарса келтирмай, у зотнинг руҳини сезги органлари орқали сезилмайдиган бир нур деб фараз қилиб, буни қалбига келтирса, ўша руҳдан зиёратчининг қалбига файз оқиб кела бошлайди. Чунки авлиёларнинг руҳлари файз манбаидир. Манбани қалбига олиб келган киши унинг файзига, неъматига, билинмайдиган эҳсонларига албатта эришади. Шу тариқа руҳи қувват олиб, комиллашади.

Қабр ёнига келганда аввало салом берилади. Қабрнинг ўнг томонига, яъни қибла тарафига, майитнинг оёқ учига яқинроқ турилади. Худди аввал кўргандай қабрдаги зотнинг қиёфаси ҳаёлан хотирга келтирилади. Аузу-бисмиллоҳ билан 1та Фотиҳа, 11 марта Ихлос сураси ўқилади. Ҳосил бўлган савоб сарваримиз жаноби Расулуллоҳнинг, барча пайғамбарларнинг, Асҳоби киром ва авлиёнинг руҳларига ҳамда қабрдаги зотнинг руҳига ҳадя қилинади. Қабрдаги зотнинг руҳига қалбан боғланишга ҳаракат қилинади. Яъни унинг руҳи худди бир нурдек тасаввур қилиниб қалбга жойланади. Қалбида баъзи нарсалар ҳис қилингунча шу вазиятда турилади. Агар зиёратчида олиш қобилияти бор бўлса, қабрдаги зот ҳам бера олишда уста бир валий бўлса, шартларига риоя қилинган ҳолда сабр билан кутилса, албатта баъзи нарсалар қўлга киритилади.

Бу шартлар – у зотнинг ўзини таниганига, саломига алик олганига, руҳининг комил, етук эканлигига, руҳининг бирон замон ё маконга боғлиқ эмаслигига, қаерда ҳурмат билан эсланса, шу ерда ҳозир бўлиб, файз бера олишига; Аллоҳу таолонинг руҳнинг озуқаси бўлмиш файзни айнан ўша зотнинг руҳи орқали юборишига ишонишдир.

Узум егиси келган одам боққа кириб, олча дарахтига осилмайди, балки токдан узиб олади. Сув қидирган киши дарахтга, ўчоқ бошига эмас, аксинча булоқ бошига, чашмага боради. Даво излаган бемор дўконга эмас, шифохонага боради.  Худди шунингдек қалбининг озиғини, руҳининг тозалигини талаб қилган толиб ҳам авлиёнинг қабрига боради. Аллоҳу таоло бу неъматларни авлиёларнинг қабрларидан тарқатмоқда. Ҳамма нарсани яратган ва тарқатадиган Аллоҳу таоло. Лекин барча нарсани маълум бир сабаб билан бериш-узатиш Унинг одатидир. Унинг неъматига муяссар бўлишни истаган одам яна Унинг одатига бўйсуниши, эргашиши ва сабабини топиб-ўрганиб, ўша сабабларига мурожаат қилиши керак. Истаган нарсасига етказувчи сабабларни сўраб-суриштириш ва уларни билиб олишдан бош тортиш Аллоҳу таолонинг одатига бўйсунмаслик, унинг одатини ўзи учун ўзгартиришини талаб қилиш бўлади. Бир қабрдан файз ола билиш учун қабрда ётган зотга нисбатан худди у зот ҳаётдек одоб ва ҳурмат кўрсатиш керак. (Р.Шарифа)

Батафсил