Мақбара ва мавзолей

Савол: Мавзолей мақбара деган маънога келадими? “Мавзолейга гулчамбар қўйилди” дейилади. Мақбарага ҳам гулчамбар қўйиладими?

Жавоб: Мавзолей (mausolée) асли французча бўлиб, мемориал қабр деган маънога келади. Буни кўпроқ ғайримуслимлар ишлатишади. Ўз қиролларининг қабрларига гулчамбар қўйишади. Мақбара эса авлиёларнинг қабри деганидир. Авлиёларнинг қабрларига гулчамбар қўйилмайди, қўйилса ҳам фойдаси бўлмайди. Авлиёларнинг қабрига келиб дуо қилинади. Наполеоннинг мозорига мақбара дейилмайди, мавзолей дейилади. Аҳмад Яссавий ҳазратларининг қабрига эса мавзолей эмас, мақбара дейилади. Булар зулмат билан нур, жаҳаннам чуқури билан жаннат боғчаси каби фарқли нарсалардир.

Батафсил

Хотин жанозаси

Савол: Ҳайзли хотин жаноза юва оладими?

Жавоб: Ғассолнинг (ўлик ювадиган одам) аввал ғусл олиши мустаҳаб. Жунуб ва ҳайзли хотиннинг маййит ғасл қилиши (ювиши) макруҳ бўлади. (Саодати абадия)

Савол: Эҳтиёж бўлган тақдирда аёлнинг жанозасини эркак киши юва оладими?

Жавоб: Йўқ, юва олмайди.

Батафсил

Ўлганлар ортидан йиғлаш

Савол: Ўлганлар учун йиғлашга бўладими?

Жавоб: Ўлик учун овоз чиқармасдан йиғлаш жоиз. “Шарҳ-ус-судур” ва “Баракот”да “Мўминнинг ўлимига кўклар йиғлайди” деб ёзилган. Ўлганлар учун баланд овозда йиғлаш, мотам тутиш, қора кийим кийиш, мотам белгилари илиб қўйиш, расмини кўтариб юриш жоиз эмас.

“Ҳазонат-ур-ривоят” китобида “Жанозада ва жаноза чиққан жойда қора ёпинчиқлар ёпиш ва қора кийиниш жоиз эмас” дейилган. Барча ҳадис китобларида жаноби Пайғамбаримизнинг ўлган киши учун баланд овозда йиғлашнинг ўликка азоб беришини марҳамат қилганликлари билдирган.

Батафсил

Истиҳора намози

Савол: Истиҳора нима ва истиҳора намози қандай ўқилади?

Жавоб: Истиҳора деб бир иш ҳақида хайрли ёки хайрсизлигини билиш мақсадида таҳорат олиб, икки ракат намоз ўқигандан сўнг тегишли дуони ўқиб, шу ишга алоқадор туш кўриш учун уйқуга ётишга айтилади.

Имом Ғазолий ҳазратлари айтадики:

Тўрт нарсани қилган киши тўрт нарсадан маҳрум қолмайди:

Батафсил

Таҳажжуд намози

Савол: Таҳажжуд намози ўқиш учун бир ухлаб туриш шартми? Қазоси бор одам таҳажжуд ўқиса бўладими? Бу намознинг аҳамияти нималар?

Жавоб: Таҳажжуд - кечанинг учдан иккиси ўтгандан кейин имсок вақтигача ўқиладиган нофила намоздир. Таҳажжуд уйқуни тарк этиш деганидир. Таҳажжуд ўқиш учун бир ухлаб туриш шартлигини билдирганлар ҳам бўлган. (Ширъа шарҳи)

Батафсил

Аввобин намози

Савол: Аввобин деганлари қайси намоз ва қандай ўқилади?

Жавоб: Шом намозидан кейин ўқиладиган нофила намозга “Аввобин намози” дейилади. Бу намозни ўқиш мустаҳабдир. Олти ракат ўқилади.

Барчасини бир салом билан ёки икки ракатда бир салом билан ўқиш мумкин. Ҳар икки шаклда ҳам илк икки ракати шом намозининг суннати ўрнига ўтади.

Батафсил