Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Ҳаром ишга қўл уриш рўзани бузадими?

Савол: Рўзадор вақтда бирон гуноҳ иш қилиб қўйиш, ғийбат қилиш рўзани бузадими?

Жавоб: Рўзани бузмайди, лекин рўзадор пайтда гуноҳлардан қаттиқ тийилиш керак. Ҳадиси шарифда: “Ғийбат қилиш, сўз ташиш, ёлғондан қасам ичиш, номаҳрамга шаҳват билан қараш рўзани бузади” деб марҳамат қилинди. (Дайламий)

Батафсил

Гуноҳкорнинг рўзаси

Савол: Баъзилар “Намоз ўқимайдиган, ичкилик ичадиган, очиқ-сочиқ юрадиган ёки бошқа гуноҳ қиладиганлар рўза тутиб овора бўлишмасин” деб насиҳат қилишади. Бу гап тўғрими?

Жавоб: Йўқ, бунақа гап динимизга хилоф. Бир неча гуноҳ иш қиладиган одамнинг бошқа гуноҳларни ҳам қилиши шарт эмас. Ҳам рўза тутиб, ҳам гуноҳ иш қилувчи кимса рўза тутишдан ҳосил бўладиган савобга қовуша олмайди. Лекин охиратда "нимага рўза тутмадинг?" деб ҳисобга тортилмайди.

Батафсил

Рамазон ойи ва рўзанинг фазилатлари

         Савол: Рамазон ойининг фазилати нимада?

Жавоб: Бу ой ҳақида имом Раббоний ҳазратлари айтганларки: “Муборак Рамазон ойи жуда шарафлидир. Бу ойда қилинган нофила намоз, зикр, садақа ва бошқа барча нофила ибодатларга берилган савоб бошқа ойларда фарзга бериладиган савоб кабидир. Бу ойда қилинган бир фарз амал бошқа ойлардаги етмишта фарзга тенг. Бу ойда бир рўзадорга ифтор берганнинг гуноҳлари кечирилади, ўзи жаҳаннамдан озод қилинади. Рўзадорнинг савоби қадар ифторлик берганга ҳам савоб берилади. Рўзадорнинг савоби камаймайди.

Батафсил