1. Имомнинг ва ёлғиз намозхоннинг ҳар ракъатда Фотиҳани сурасини бир дафъа ўқиши – вожибдир.
2. Фотиҳадан кейин бир сура ёки камида уч қисқа оят ўқиш.
3. Фарз намозларининг илк икки ракъатида ва бошқа бутун намозларнинг ҳар ракъатида Фотиҳадан кейин бир Замми сура ўқиш вожиб.
1. Таҳрима такбири ва Қунут такбирида эркаклар қўлларини қулоққа, аёллар эса кўкракка кўтариши суннатдир.
2. Такбирда кафтни қиблага қаратиб туриш.
3. Такбирдан кейин қўл боғлаш.
1. Қиёмда, сажда ўрнига қараб туриш.
2. Рукуъда оёқ учларига қараб туриш.
3. Саждада бурун қўйилган жойга қараб туриш.
Савол: Санта Клаус деган роҳиб Никола христиан азизлариданми?
Жавоб: Санта Клаус исмли шахснинг яшаганлиги шубҳали. Ундай кишининг яшаб ўтганини кўрсатадиган тарихий ҳужжат мавжуд эмас. (Британника, Википедия)
Буюк Константин бутун Инжилларни бирлаштириш учун милодий 325 йили Изникда (Никея) 319 попни тўплаб, ёздирган янги Инжилга эски дини бўлган бутпарастликдан кўп нарсалар қўштириб, янги бир насроний дини қурганди. Бу Изник мажлисига азиз Никола ҳам қатнашганди. (Динлар тарихи, Боқий Одам)
Азиз Никола баъзи манбаларга кўра 300 йилларда туғилган. Лекин бир қатор адиблар унинг тарихий шахс эмаслигини таъкидламоқда. Баъзи манбаларга кўра эса, азиз Николанинг 325 йилда ўтказилган Изник мажлисига Мира архиепископи сифатида қатнашиб, Аллоҳнинг бирлигини ёқловчи Ариусчилар билан тортишиши унинг танилишига сабаб бўлди. Бундан маълум бўладики, тавҳид тушунчасини ҳимоя этганларга қарши омонсиз курашиб, Рим ва черков тарафидан тақдирланишни кўзлаган. Мажлисда Ариусчиларга қарши кофир императорнинг сафида туриб, Тангри, ўғил ва муқаддас руҳнинг бирга бўла олишини ҳимоялаб, ғиштни мисол келтириб “Олов, тупроқ ва сув бир ғиштда қандай бир жойга жамланган бўлса, худди шу тарзда Тангри бир ёки уч хусусиятли бўла олади” деди. Унинг бу ширк, теологик бузуқ фикри унинг шахсига бўлган эътиборнинг ортишига сабаб бўлди. (Лутфи Ўзшаҳин, 25.12.2009)
Санта Клаус байрамининг хурофа ва афсона эканлиги, Инжилдаги Санта Клаусга ҳақидаги сўзларнинг эртак эканлиги инглиз Дуркан архиепископи док. Давид Янкиснинг 1993 йил 21 декабрь “Миллият” ва 1993 йил 24 декабрдаги “Туркия” газеталарида чиққан баёнотида эълон қилинганди. (Раҳбар энциклопедияси)
Тавҳид ақидасига қарши уч худолик ишончини ҳимоя қилгани маълум бўлган ва насронийлик пропагандасида қўлланиладиган Санта Клауснинг имонли, ҳатто азиз (святой) эканлигини таъкидлашдан мақсад Санта Клаус байрамини қонунийлаштириб, насронийларга чиройли кўрсатишдан бошқа нима бўлиши мумкин? Санта Клаус ҳурматига мавлуд маросимлари тартиблаганлар, христианларга яхши кўриниш учун Санта Клаус байрамини табриклаганлар чиққан бўлса ҳам, мусулмонлар бу куфрдан узоқ туриши керак.
Наврўз, Меҳрижон ва Рождество кунларида ўша кун ҳурматига деб, ҳадя олиш-бериш ҳаромдир. Бу кунларни муқаддас байрам билиб, бериш эса куфр бўлади. Бу кунларга ҳурмат кўрсатиб, кофирларга тухум бўяб тарқатган киши кофир бўлади. Бу кунларда тўй-тантана қилиш учун одатдан ташқари егулик ё ашёлар сотиб олиш ҳам шундай. Лекин ҳар куни олаётган эҳтиёжларини харид қилган мусулмон кофир бўлмайди. (Дурр-ул мухтор)
“Баззозия” фатвосида “Наврўз куни мажусийларнинг байрами. Бу кунда мажусийларнинг ёнига бориб, уларнинг қилганларини қилиш, уларга тақлид қилиш куфрдир. Бу кунни байрам қилган мусулмоннинг имони кетади-ю ўзининг хабари бўлмайди” дейилган. Бундан рождество, пасха ва бошқа христиан байрамларида худди улардек байрамона ҳатти-ҳаракатларда бўлган одамларнинг кофир бўлганликлари аён бўлади. (Саодати абадия)
Савол: Миссионерларнинг фаолиятлари нималардан иборат?
Жавоб: Умуман олганда мисионерларнинг қарашлари шундай: “Мусулмонларни христиан қилиш, уни хоҳ католик, хоҳ протестант амалга оширган бўлишидан қатъий назар, бениҳоя таҳсинга сазовор иш. Чунки мусулмонларни христиан қилиш жуда мушкул. Зеро мусулмонлар ҳар нарсадан зиёда анъаналарига жуда содиқдир. Фақат қуйидаги хусуслар яхши натижа бермоқда:
1) Мусулмонларнинг кўпчилиги кам даромад эгаси. Фақир мусулмонга кўп пул бериб ёки унг бир христианнинг ёнида ишга жойлаб, уни христианликка ташвиқ этиш керак!
2) Мусулмонларнинг кўпи дин ва фан илмларидан саводсиз. На китоби муқаддас ва на Қуръони карим ҳақида тўла маълумотга эга. Ибодат қилиш учун ўзларига кўрсатилган баъзи ҳаракатларни, шартларини тушунмасдан ва ҳақиқий ибодатнинг нима эканлигини билмасдан татбиқ этишади. Кўплари арабча билмагани ва ислом илмларидан хабардор бўлмагани учун Қуръони каримдаги ҳамда ислом олимларининг китобларидаги билимлардан бутунлай бехабар. Ёд олган баъзи оятларининг тафсирларини билмасдан ўқийдилар. Китоби муқаддасни билмайдилар ҳам.
Уларнинг бошида турган мусулмон дин одамларининг кўпи ислом олими эмас. Мусулмонларга фақат ибодатнинг қандай қилиниши кераклигини кўрсатади. Уларни таъсирлантира олмайдилар. Шу тариқа етишган мусулмонлар дин ҳақида чуқур билим соҳиби бўлмасдан, диннинг асосларини билмасдан кўрсатилган тарзда ибодат этадилар. Уларнинг мусулмонликкка муҳаббатлари Ислом асосларини пухта билгани учун эмас, ота-оналаридан кўрганлари ва устозларидан ўрганган нарсаларга бўлган қувватли имонларидандир.
3) Мусулмонларнинг кўпи ўз тилларидан бошқа тилни билмайдилар. Христианлик ҳақида ёзилган китобларни ўқиш у ёқда турсин, оламда шундай китобларнинг борлигидан ҳам хабарлари йўқ. Уларга ўз тилларида ва христианлик ҳақида мақтаб ёзилган китобларни беринглар, ўқисин. Бу китобларни бераётганда уларнинг ичида ёзилган нарсаларнинг улар тушуна оладиган даражада содда ва очиқ ифодали бўлишига эътибор беринглар. Ичида оғир жумлалар, фикрлар бўлган китоблардан ҳеч бир фойда йўқ. Улар буни тушунмайдилар ва ўқиб зерикканидан бир тарафга отадилар. Оддий сўз, оддий жумлалардан фойдаланиш керак. Қаршингиздаги инсонларнинг ўта жоҳил эканлигини унутманглар.
4) Уларга доимо шу нарсани уқтиринглар: Модомики христианлар ва мусулмонлар Аллоҳга имон этадилар. У ҳолда уларнинг Раблари бир. Лекин Аллоҳ ҳақиқий дин сифатида христианликни қабул қилади. Буни исботлаш шарт эмас. Атрофингизга қаранг, дунёда энг бой, энг маданий, энг бахтли одамлар христианлардир. Чунки Аллоҳ уларни янглиш йўлда бўлган мусулмонлардан устун қилди. Ислом ўлкалари кқашшоқлик ва зарурат гирдобида христиан давлатлардан ёрдам сўрамоқда, мусулмонлар фан илмларида жуда орқада қолган бўлса, христиан ўлкалари маданиятнинг энг юксак мартабасига етишган. Кундан кунга яна ҳам илғорлаб бормоқда.
Кўплаган мусулмонлар христиан ўлкаларига иш топиш умидида кетишмоқда. Илмда, фанда, тижоратда, қисқаси ҳамма нарсада христианлар мусулмонлардан устундир. Буни ўз кўзларингиз билан кўриб турибсизлар. Демак Аллоҳ Ислом динини ҳақ дин сифатида қабул қилмайди. Унинг нотўғри дин эканлигини сизларга мана шу ҳаётий ҳақиқат орқали кўрсатмоқчи. Аллоҳ ҳақиқий дин бўлган христианликдан чиққанларни жазолаш учун уларни доимо муҳтож, хор ва паришон қилади. Ҳеч қачон мусулмонларнинг боши бирикмайди.
Миссионерлар мана шундай ёлғонлар билан мусулмонларни христиан қилишга уринишмоқда. Қўлларида кўп бойлик бўлганидан бу пулларни катта миқдорда мақсадлари учун сарфлашмоқда. Муассасалар, касалхоналар, мактаблар, спорт салонлари, кўнгилочар масканлар, қиморхоналар, фаҳш уйлари қуриб мусулмонларни алдашга, ахлоқларини бузишга уринишмоқда.
Замонимизда Йахова шоҳидлари (гувоҳлари) деган христиан миссионерлари ширин-шакар ёлғон сўзлари билан мусулмон ёшларини алдашга, христиан эқилишга зўр беришяпти. Телефон идораларининг бошлиқларидан олган манзилларга рисола ва китоблар юборишмоқда. Кўз тортадигандай хушбичим кийинган чиройли қизлар уйма-уй юриб, бу киточаларни тарқатишмоқда.
Мусулмон ҳушёр бўлиши керак! Динини билмаганнинг алданиши жуда осон бўлади. Динимизни ўрганиш учун сотувдан дуч келган китобни олиш тўғри эмас. Айниқса, ҳозирда Мисрли, Саудияли ёзғувчилар ёзган китоблар жуда хатарли. Бидъат аҳлининг китобларини эмас, минг йилдан бери ҳар асрга нур сочаётган ислом олимларининг китобларини ўқиш керак.”
Миссионерларнинг ёлғонлари
Савол: Миссионерлар Европанинг ривожланишига христианликни сабаб қилиб кўрсатишади. Христианлик ҳукм сурган ўрта асрларда Европа қолоқ эмасмиди? Христианлик қайси жараённи амр этмоқда?
Жавоб: Бугун христианларнинг фароғатда бўлиши ҳамда мусулмон ўлкаларидаги халқнинг фақир ва паришон бўлишининг дин билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Ақли-ҳуши жойида бўлган ҳар одам агар бугун мусулмонлар камбағал бўлса, айбни исломиятда эмас, бу диннинг асосларини билмаган ёки билса ҳам татбиқ этмаганларда эканлиги кўради.
Христианларнинг фан соҳасида илғарилаб кетишига сабаб эса, Таврот ва Инжиллар эмас, имон этмаганлари ҳолда Қуръони карим кўрсатган саодат йўлига ёпишганликлари, шу тариқа ўз меҳнаткашликлари, ғайратлари сабаб бўлганлигини дарҳол фарқ этади.
Бизнинг динимизда меҳнат қилиш, адолатли ва қатъиятли бўлиш, ҳамма нарсани ўрганиш қайта-қайта амр қилинганлиги ҳолда буни бажармаганлар, шубҳасиз, Аллоҳу таолонинг ғазабига учрайди. Ёки мусулмонларнинг тараққий этмаётганлигининг сабаби христиан бўлмаганиларида эмас, ҳақиқий мусулмон бўлмаганларидадир.
Японлар христиан бўлмасалар ҳам, Қуръони карим амр этганидек адолат ва ғайрат натижасида оптикада немисларни, автомобиль соҳасида америкаликлардан ўтиб кетди.
1985 йилда Японияда беш ярим миллион автомобил ишлаб чиқарилди ва бутун дунё ҳайратда қолди. Япон халқи роҳат-фароғатда яшамоқда. Электроника соҳасида дунёда етакчи ўринларда. Япон ҳисоб машиналари, япон комьпютерлари, япон микроскоплари, япон телескоплари, япон фотоаппаратлари бутун оламга машҳур. Уларнинг христианлик билан ҳеч алоқаси йўқ. Ёлғончи миссионерлар бунга нима дер экан?
Христианларнинг маҳаллий аскарлари бўлмиш дин душманлари покиза ёшларни йўлдан адаштириш учун “Исломият ривожланишга халақит беради. Христианлар ривожланмоқда. Уларнинг тиббиётда, ҳарбий қуролланишда, алоқа воситаларида ишлатаётган фан асбоблари кўзларимизни қамаштиради. Биз ҳам христианларга эргашишимиз керак” дегандай ахмоқона сўзлар билан исломиятдаги гўзал ахлоқни, биродарликни йўқотишга уринишмоқда. Европача, Америкача юриш-туришга, уларга ўхшашга замонавийлик дейишмоқда. Ёшларни ўзларидек ислом душмани қилишга, фалокатга етаклашга уринишмоқда. Ҳолбуки исломият фанда, касб-ҳунарда илғор бўлишни амр этади. Христианлар ва бутун ғайри муслимлар ота-боболаридан ўрганганларини қилади. Улар аввал ўтган насл бўлган аждодларининг қилганларини бир-иккита ўзгартиришлар киритиб, такрорлашяпти. Аввалгилар шу ишни қилиб кетмаганда, ҳозиргилар ҳеч нарса қилолмасди.
Тарих кўрсатиб турибдики, фандаги янгиликларнинг бачасини мусулмонлар очишди. Фан билимларини, фан асбобларини юз йил илгари юксалтишди. Бу тараққиётларга фақат Ислом дини ва бу динни татбиқ этган ислом давлатлари сабаб бўлди. Христианлар салб юришлари билан Ислом давлатларини йиқита олмаганлари учун сиёсий ўйинлар, ёлғонлар, ҳийла-найранглар билан уни ичидан қулатишди. Мусулмон аҳоли яшайдиган ўлкаларда Ислом душмани сиёсий бошқарув тузумларини ўрнатдилар. Лекин исломиятни таг-туги билан йўқ қилиша олмади. Мусулмонлардан қолган фанний кашфиётларга баъзи қўшимчалар киритиб, бугунги тараққиётга ҳечкимнинг ёрдамисиз ўзлари сабаб бўлганликларини даво қилишмоқда. Фақат ўз завқи-ю манфаатини ўйлайдиган пасткашлар фан ва касб-ҳунарни амр этган исломиятни қолоқлик сабаби, мусулмондарни "ақидапараст" деб туҳмат қилишади. Яҳудийлар, христианлар ва ҳатто бошқа дин вакиллари ҳам Жаннат ҳамда Жаҳаннамнинг борлигига эътиқод қилишади. Ҳар бирининг ватанларида ибодатхоналари жуда кўп. Охиратга ишонадиган европаликларга, яҳудийларга "қолоқ", "ақидапараст" демаганларига қараганда бу пасткашларнинг фан-техника ривожига эмас, кайфу сафога, ахлоқсизликларга "замонавийлик" деётганлари маълум бўлади. Бундай асоссиз ва ҳақсиз ёлғонлар билан жамоатчилик онгини заҳарлаб, йўлдан адаштирганларнинг дастлабкиси инглизлар бўлади.
Ҳозирги даврда мусулмонларнинг исломият амр этган фан-техника билимларини ҳам чуқур эгаллашлари, насронийлардан устун бўлиб, бутун инсонларни саодатга бошлашлари керак.
Савол: Йахова гувоҳлари (Свидетели Йегова) деб кимларга айтилади?
Жавоб: Бу диннинг қурувчиси америкалик поп Чарлз Рассель. Маълумоти ўрта. Фирқасини 1872 йилда қурган. 1916 йили ўлган.
Уни “минг йиллик қиролликнинг пайғамбари” сифатида қабул қилишади. Авваллари протестант пресвитериант черковида эди, сўнгра протестант конграгационалист черковига аъзо бўлди. Кейин у ердан ҳам чиқди.
Рассел сотувга чиқарган бир буғдойнинг жуда кўп ҳосил беришини, бу буғдойнинг мўъжизакор эканлигини эълон қилди. Бу ёлғонга ишонганлар бир ҳовуч буғдойни 60 доллардан олиб экдилар. Фақат кутилган ҳосилни ололмаганлар алданганликларини билиб, уни судга бердилар. Суд жараёнида бу буғдойнинг бошқа буғдойлардан фарқи йўқ эканлигини тан олди ва ҳибсга олинди.
Асраб олган қизи Роза Болига тажовуз этгани учун аёли Мария Франсис тарафидан судга берилган ва судда айбини тан олиб, судланган. Суд Расселга “ёлғон гувоҳлик берган” ёлғончи сифатида ҳам ҳукм чиқарган эди.
Бу дин бир вақтлар Расселизм номи билан танилган ва Лютерчиликка яқин бир йўналиш сифатида кўрилганди. Мақсадлари тангрининг назоратида, ҳазрати Исо бошчилигида бир дунё қироллиги тузишдир. Йахова гувоҳлари 1917-1928 йиллар орасида ақидаларида 148та ўзгариш амалга оширдилар. Кўплаб зиддиятли инонч-эътиқод тизими ҳолига келган Йаховачилик ҳақиқий христианлик иддаоси билан майдонга чиққанлигига ҳамда ташқаридан худди яҳудийлик билан христианлик аралашмасидек кўринишига қарамай, улардан мутлақо фарқли бир ақидавий оқим ҳолига келди.
Йахова ёки Йехова – бу калиманинг асли Йахвадир. Йахва - исроилликларнинг миллий илоҳларидан бирининг номи. Бу дин авваллари “Рассел тариқати” номи билан фаолият юритарди. 1931 йили “Йахова гувоҳлари” номи билан ўртага чиққан мазкур оқим тўртта Инжилни йўлларининг асоси қилиб олди. “Ҳазрати Исонинг дунё қироллиги (подишоҳлиги) бошланди” деб жаҳонда давлатчилик тузуми тугаганини баъзи саналар билан белгилаб берганлар. Бу саналар 1914, 1918, 1925 ва 1975 йиллар эди. Табиийки, барчаси бекор бўлиб чиқди. Йаховачилар янгича бир Инжил шарҳи туфайли алоҳида бир оқим, мустақил ва ўзгача бир христианлик талқини шаклида кўринишади. Баъзи христианлар “Исо уч тангридан биридир” дейдилар. Йаховачилар эътиқодига кўра, ёлғиз илоҳ Йахова бўлса ҳам “Исо Йахованинг ўғли ва жуда устувор бир зотдир” дейишади. Уларнинг ҳазрати Исони илоҳликдан одамликка "туширишлари" ва руҳнинг борлигини инкор қилишлари католик, проваслав ва портестантларни ғазаблантирганди.
Йаховачилар эътиқодига кўра, бошқа христианлар ҳам ишонганидек ҳар гўдак гуноҳкор бўлиб туғилади. Улар эътиқодларини ўзга дин вакиллари орасида бемалол тарғибот қилиш ва сафларига қўшиб олиш учун христианликларини яширадилар. Масалан, мусулмонлар орасида Йахова ўрнига “Аллоҳ” дейишади ва шунингдек бошқа исломий терминларни кўпроқ ишлатишади. Уларга фақат жоҳиллар, нодонлар ва диний саводсизлар лаққа тушишади, алданишади, динини пухта билган ҳеч бир мусулмон уларнинг тузоқларига алданмайди.
Улар охиратга ишонишмайди. Жаннатнинг мана шу дунёда бўлишига, ҳазрати Исонинг у ерда қирол бўлишига ишонишади. Руҳнинг ўлмаслигига ишонишмайди. Учхудолик ақидаси борасида қарашлари баъзи христиан мазҳабларидан фарқли бўлиши билан бир қаторда уларни рад ҳам этмайди. Бу дунё улар назарида боқий, яъни абадийдир. Улар ўзларини бир миллатга, бирон ватанга мансуб деб билишмайди. Йўлларининг асоси христианлик ақидасидир. Ҳатто ўзларини асл, соф христиан деб таърифлаб, танитишади.
Муайян бир миллий байроқ мавҳумига қарши чиқишади, миллат ва ватан севгисини рад этишади. Ватан ҳимояси ва аскарликка қаршидирлар. Зинодан ташқари ҳар қандай бир сабаб билан никоҳни бузишга ва Инжилларга хилоф эканлигини илгари суриб, қон нақлига, яъни касалга қон бериш ишига қарши чиқишади.
Ширин сўзлар билан ёшларни алдашга, уларни христиан қилишга уринишади. Турли йўллар билан қўлга киритган адресларига китоб ва журналлар жўнатишади. Чиройли кийинган гўзал қизлар эшикма-эшик юриб, бу рисолаларни тарқатишади.
Яҳудийликдан бошқа барча динларни душман деб билишади. Ушбу оқимнинг раҳбариятидаги барча бошчилар яҳудийдир. Яҳудийларнинг 19 китобини улар ҳам муқаддас деб билишади. 144 минг танланган яҳудийнинг дунёни бошқаришига, Жаннатнинг дунёда эканлигига, ҳазрати Исонинг дунёдаги Жаннатда қироллик қилишига, Йаховалардан бошқа ҳамманинг ўлиб, қайта тирилмаслигига, ўлган йаховаларнинг қайта тирилишига ва бошқа ўлмаслигига эътиқод қилишади.
Улар кўп жиҳатдан мусулмонлар орасида юрган салафия (ваҳҳобий, наждийлар) оқимига ўхшайди.
Баъзилари қуйидагилар:
1) Йеховачилар “Биз дастлабки христианлардек фақат Инжиллар билан амал қиламиз” дейишади. Салафийлар ҳам “Фақат Қуръонга амал қиламиз” дейишади.
2) Йаховачилар ҳам, салафийлар ҳам мазҳабга, тариқатга қаршидирлар. Салафийлар тошқинлик қилиб, бир қанча тасаввуф улуғларига кофир дейиш журъатини ҳам кўрсатишган.
3) Йахова гувоҳлари дастлабки насронийлар йўлида эканликларини даво қилишади. Салафийлар ҳам айни мантиқ билан илк йиллардаги салаф-ус-солиҳин деб шуҳрат қозонган мусулмонларнинг йўлида эканликларини иддао қилишади. (Салаф – илк ўтган мусулмонлар маъносига келади.)
4) Йаховачилар Жаҳаннамни инкор қилишади. Салафийлар ҳам пирлари бўлмиш Ибн Таймиядек "Жаҳаннам абадий эмас", дейишади.
5) Йаховачилар Аллоҳ худди инсон каби ўйлайди деб “Тангрининг фикри” деган иборани ишлатишади. Салафийлар ҳам “Қуръоний фикр, исломий фикр ёки тушунча” дегандай ножўя таъбирларни тап тортмай ишлатишади. Ҳолбуки исломни ўйлаб топилган бир фикр сифатида тақдим қилиш, таърифлаш ва тан олиш куфрдир.
6) Йаховачилар ҳам, салафийчилар ҳам Аллоҳ осмонда деб эътиқод қилишади.
7) Йахова шоҳидлари (гувоҳлари) руҳнинг зот ва хусусиятларига ишонишмайди, “шунчаки электрга ўхшаш хоссасиз бир қувват” дейишади. Баъзи салафий фирқаси мансублари ҳам фаришталарга шамол, табиат қувватлари дейишади.
8) Йаховачилар туғилган кунни нишонлашга шиддат-ла қарши чиқишади. Туғилган кунни нишонлашни шахсга сиғиниш деб қабул қилишади. Салафийлар билан баъзи муртадлар ҳам туғилган кун бўлмиш мавлудни бидъат деб ҳисоблашади, ҳатто уни соф мусулмонларга "пайғамбарга сиғиниш", "пайғамбарни худодай улуғлаш" деб тақдим қилишади.
9) Йаховачилар тақдирга ишонишмайди. Салафийларнинг бир қисми ҳам улардек тақдирга ишонишмайди.
10) Йахова шоҳидлари, Инжилларни ўз манфаатларига мослаб тафсир қилишади, йахова жамоасига кирмаган барча халқларни кофир деб таърифлашади. Салафийлар ҳам Қуръонни шахсий манфаат ва мақсадларига мос равишда тафсир қилишади. Салафий бўлмаган мусулмонларга кофир дейишади.
Шиа фирқасининг меъмори Ибни Сабаъ - яҳудий миллатига мансуб мунофиқ эди, христианликни бузган Павлос ҳам аслан яҳудийдир. Салафийлар билан йаховачилар орасида юзага келган бунча муштараклик ва ўхшашликлар албатта тасодиф эмас. Ҳар бир бузуқ фирқанинг астарида мутлақо бир яҳудий ёхуд инглиз имзоси чекилганини кўриш бугун фаросат соҳиблари учун янгилик эмас.
