Одатлар динда далил бўладими?

Савол: “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” деган қоидага биноан одатлар динда далил бўла оладими?

Жавоб: Одатлар Далили шарий бўлолмайди. Дин одатларга тобе бўлмайди. Одатлар, модалар исломиятга мос бўлиши керак. Бир ишнинг исломиятга мос бўлишини таъминлаш учун бу ишга алоқадор турли қавллар айтилган бўлса, булардан замонга ва шахсга мос бўлган қавл танланади. “Аҳком вақт ўтиши билан ўзгаради” дегани мана шу. (Бариқа) 

Савол: Урф-одатга тегишли суннатлар қайсилар? Одатга алоқадор суннатларни қилиш мустаҳаб бўлса, чап қўлни ишлатиш, яъни мустаҳабнинг тарки макруҳ эмасми?

Жавоб: Макруҳ эмас. Муборак, шарафли ва тоза ишларни қилаётганда ўнгдан бошлаш мустаҳабдир.

Батафсил

Ҳозирги кунда одат бўлган баъзи бидъатлар

Савол: Ҳозирги кунда ишланаётган бидъатлар қайсилар?

Жавоб: Ибодатларга бир нарса илова қилиш бидъатдир, катта гуноҳ бўлади. Динимиз нуқсон эмас. Астағфируллоҳ, Аллоҳу таоло ёки Жаноби Пайғамбаримиз динда бир нарсани кам қилиб қолдирган-у, ундан ҳам яхшироғини биз қила оламизми? Ибодатга бидъат аралаштириш Аллоҳу таолонинг динида нуқсонлик топиш, қўйган ҳукмларини ёқтирмаслик, динни ўзгартириш бўлади.

Масалан, шом намозининг фарзини 3 ракат ўрнига кўпроқ ибодат қилиш учун 4 ракат ўқиш бидъатдир. Ундай намоз 3 ракатнинг ўрнига ҳам ўтмайди, намози умуман қабул бўлмайди.

Батафсил

Унутилган суннат ва фарзлар

Савол: Ҳозирги пайтда унут бўлиб бораётган суннат амаллар ва аҳамият берилмай қўйган фарз амаллар қайсилар?

Жавоб: Суннатлар икки хил бўлади:

1) Суннати ҳудо (муаккад суннатлар).

2) Завоид суннатлар (одатга боғлиқ бўлган суннатлар).

Унутилган бир суннатни қайта тиклаш жуда қийматли ва қадрли амал. Бир ҳадиси шарифда: “Унутилган бир суннатимни қайта тиклаганга юз шаҳид савоби бор” деб марҳамат қилинди. (Ҳаким)

Батафсил

Молларингизни закот билан муҳофаза қилинг

Савол: Закотнинг аҳамияти нимада?

Жавоб: Қуръони каримнинг кўп жойида намоз билан закот бирга зикр қилинади. Масалан “Намоз ўқинг, закот беринг” деб буюрилади. Закот бермаганларга Аллоҳ лаънат қилади. Ундайлар қаҳатчиликка мубтало бўлишади, тоза молини кирлатган бўлади, натижада моли талафотга учрайди. Ҳадиси шарифларда бу ҳақда шундай марҳамат қилинган:

“Аллоҳга ва Расулига имон келтирган одам закот берсин!” (Табароний)

“Закот бериш билан мусулмонлигингиз мукаммал ҳолга келади.” (Баззор)

“Энг фазилатли ибодат намоз, ундан кейин закотдир.” (Табароний)

Батафсил

Ифтор беришнинг фазилатлари

Савол: Ифтор беришнинг қандай савоби бор?

Жавоб: Ифтор бериш жуда савобдир. Йўлда кетаётганда бир рўзадорга бир хурмо ёки зайтун берилса ҳам, ифтор бериш савобига қовушади. Пайғамбар жанобимиз “Бир кимса бу ойда бир рўзадорга ифтор берса, гуноҳлари авф бўлади. Рўзадорнинг савоби қадар унга ҳам савоб берилади” деб марҳамат қилганларида Асҳоби киром бир рўзадорга ифтор берадиган даражада бой эмасликларини айтдилар. Расулуллоҳ уларга “Бир хурмо билан ифтор берганга ҳам, сув билан оғиз очтирганга ҳам, бироз сут берганга ҳам бу савоб берилади” деб жавоб берди. (Байҳақий)

Батафсил

Рўзани бузмайдиган нарсалар

Савол: Рўзани бузмайдиган нарсалар қайсилар?

Жавоб: Баъзилари қуйидагилар:

1. Рўзадор эканлигини унутиб еб-ичиш.

2. Оғзига келган қусуқнинг орқага қайтиши.

3. Кислород баллончаси орқали сунъий нафас олдириш.

Батафсил