Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Хасталарнинг рўза тутиши

Савол: Рўза тутишга мажоли етмайдиган даражада қари ёки касал одамлар рўза тутолмаса нима қилади?

Жавоб: Жуда ҳам кексайиб, Рамазон рўзасини ва қазо рўзаларни тутишдан ожиз бўлганлар билан соғайишидан умид узилган хасталар рўза тутмайди. Агар фақир бўлишмаса, рўза ўрнига фидя беришади. Бир ҳадиси шарифда: “Рўза тута олмайдиган даражада кекса бўлган ва тузалишидан умид узилган хаста фидя беради”,- деб марҳамат қилинган. (Насоий)

Батафсил

Рўза тутмасликни мубоҳ қиладиган узрлар

Савол: Рўза тутмасликни мубоҳ қиладиган узрлар қайсилар?

Жавоб: Рўза тутмасликни мубоҳ қиладиган узрлар қуйидагилар:

1) Хасталик. Касал бўлган ёки рўза тутса, касаллиги кучайиб кетадиган кимса рўза тутмайди ёки тутса ҳам бузиши мумкин. Касал боқувчи иши асносида қийналадиган бўлса, рўза тутмаслиги мумкин.

Батафсил

Ҳаром ишга қўл уриш рўзани бузадими?

Савол: Рўзадор вақтда бирон гуноҳ иш қилиб қўйиш, ғийбат қилиш рўзани бузадими?

Жавоб: Рўзани бузмайди, лекин рўзадор пайтда гуноҳлардан қаттиқ тийилиш керак. Ҳадиси шарифда: “Ғийбат қилиш, сўз ташиш, ёлғондан қасам ичиш, номаҳрамга шаҳват билан қараш рўзани бузади” деб марҳамат қилинди. (Дайламий)

Батафсил