Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Фарзанд асраб олиш

Савол: Фарзандсиз бир аёлман. Бола асраб олишни истайман. Динда бу ҳақида нима дейилган?

Жавоб: Асраб олинган фарзанд улғайгач, эркак бўлса, сизга, қиз бўлса эрингизга бегона бўлади. Бегона киши билан ёлғиз қолмоқ эса жоиз эмас. Шунинг учун фарзанд асраб олаётганда қариндошларингиздан бирининг ўғлини ёки эрингизнинг қариндошларидан бирининг қизини асраб олсангиз муаммо бўлмайди. Ёки асраб олган ўғил фарзанд опа-сингилларингиздан бирини ё ака-укаларингизнинг аёлларидан бирини эмадиган бўлса, сизнинг жиянингиз бўлгани учун бегона ҳисобланмайди. Қиз фарзанд олганда ҳам эрингизнинг опа-сингилларидан бири ёки ака-укаларининг аёлларидан бири эмизса, унга ҳам жиян бўлиб, бегона ҳисобланмайди.

Савол: Асраб олинган фарзандга мерос бериладими?

Жавоб: Асраб олинган фарзанд дин бўйича меросхўр бўлолмайди. Фақат соғлигингизда молингизнинг бир қисмини ёки барини ҳадя этишнинг ҳеч зарари йўқ.

Батафсил

Ажралиш ва никоҳни бузадиган нарсалар

Савол: Ажралиш ҳақида динимизда нималар дейилган?

Жавоб: Ажрашиш учун ишлатиладиган гапларни эр киши, аёлига айтиши билан талоқ, яъни ажрашиш содир бўлади.

1) Ажрашиш учун ишлатиладиган ифодалар икки хил бўлади: очиқ ва кинояли сўзлар.

“Сен мендан озодсан”, “Мен сени қўйвордим” каби ифодалар очиқ сўзлардир. Бундай гапларни ҳазиллашиб ёки адашиб айтганда, маъносини билмаса ҳам, никоҳдан бир ришта узилади, яъни жуфтидан ажрашган бўлади.

“Сени ташлаб кетдим, сени тарк этдим” деган гаплар ҳам очиқ сўз деб қабул қилинади. Бир ёки икки марта мана шундай очиқ ифодалар билан ажрашишга, яъни ортга қайтариш мумкин бўлган ажрашишга талоқи рижъий дейилади. Лекин уч ҳақдан бири кетган бўлади. Бир одам ушбу ифодалардан хоҳлаганини бир марта айтиб, кейин пушаймон бўлса, эски никоҳига қайтиш нияти билан аёлининг қўлидан ушласа ёки ўпса, қайта никоҳ ўқимасдан икки боғ билан никоҳлари давом этади.

Батафсил

Уйланадиган йигитларга маслаҳатлар

Савол: Уйланадиган йигитларга қандай маслаҳатлар берасиз?

Жавоб: Қуйида ёзилганларга риоя қилган йигитлар бахтли бўлади:

1. Аёлига нисбатан ҳар доим гўзал ахлоқда бўлиш лозим. Аллоҳу таоло гўзал ахлоқлиларни севади, ахлоқсизларни севмайди. Аёлини ранжитиш ҳаромдир. У билан ҳар доим юмшоқ муомалада бўлиш керак. Уйга келгач, салом бериб, аҳволини сўраш, ҳазиллашиб қўйиш лозим. Аёли билан турли ўйинлар ўйнаш савобдир. Ташвишини, душманларини, қарзларини гапириб уни сиқмаслик керак. Ғамгин бўлса, уни жуда севишини айтиб, аҳволини билиш, ширин гаплар гапириш лозим.

Ҳадиси шарифда “Мусулмонларнинг энг яхшиси ва фойдалиси аёлига энг яхши муомалада ҳамда фойдали бўлганидир” деб марҳамат қилинди. (Насоий)

Батафсил