Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

8. Ҳалима-и Саъдия

Қурайш зодагонлари янги туғилган гўдакларини сут оналарига берардилар. Гўдаклар асосан ҳавоси мулойим, суви ширин, чиройли яйловлардаги оналарга берилиб, уларнинг қўлларида бироз вақт ўсиб, тарбияланарди. Шу сабабдан вужудлари бақувват, терилари силлиқ бўларди. Бу қабилалар жасоратлари, сахийликлари ва араб тилида чиройли гапиришлари билан машҳур эди. Сут фарзандлари ҳам улардан мардликни, сахийликни, фосиҳ ва болиғ гаплашашни ўрганардилар.

 - - Сарваримиз изларидан - 8

М. Саид АРВОС қаламидан

Ҳазрати Ҳалима баён қилади: Қабиламдан бир гуруҳ аёллар билан сут оналикка бола олиб келиш учун Маккага қараб йўлга чиқдик. Эрим Хорис ҳам ёнимда эди. Бир заиф эшагимиз ва елинлари қуриган туямиз бор эди. Аслида менинг ҳам сутим оз эди. Ўғлим Абдуллоҳ (Дамра) тўймасдан кечалари йиғлаб чиқарди. Эшагимиз секин юрганидан Маккага кеч келдик. Биз келганимизда барча бадавлат оилаларнинг фарзандлари бошқа сут оналари тарафидан олиб қўйилганди. Абдулмутталиб эса неварасини эмизадиган сут она тополмаганди, чунки етим гўдакларни олиш фойдали эмасди. Улар учун яхши ҳақ ололмасдилар.

Менга ҳам таклиф қилди. Эрим билан маслаҳатлашдим. У “Менга қолса, қуруқ қайтмайлик. Балки бу гўдак ҳурматига Аллоҳу таоло бизга баракат берар” деди. Абдулмутталибга “Бўпти, мен оламан” дедим. У жуда қувониб кетди.

Батафсил

7. Ҳали сенмисан Каъбага ҳужум қиладиган?

Яман подшоси Абраҳа Абдулмутталибга “Менинг сен ҳақингда тасаввурим бошқача эди. Мен аждодинг маъбади (ибодатхонаси)ни бузишга келсам-у, сен ўз туяларингнинг ғамида юрибсан. Бу иш сенга ярашадими?” дейди. Ҳазрати Абдулмутталиб “Мен ўзимга тегишли мулкимни сўраяпман. Каъбанинг эса ўз соҳиби бор, шубҳасиз, У ўз байтини ҳимоялайди. Сени огоҳлантириб қўяй, кейин пушаймон бўладиган ишлар қилма!” деб жавоб берди.

- - Сарваримиз изларидан - 7

М. Саид АРВОС қаламидан

 Абраҳа Ашрам аслан Яман тахтини ҳийла билан қўлган киритган бир ҳабашли эди. Узоқ йиллар ўлкани усталик билан бошқариб, хазинаси ортади, аскари кучаяди, кибрга берилади ва ҳаддан ошади!

Арабларнинг Каъбага дарёдек оқиб келишларига ҳасад қилиб “Каъбадан ҳам ҳашаматли, ундан ҳам чиройли шундай бир маъбад қурдирайки ҳамма шу ерга келадиган бўлсин” дейди.

Батафсил

6. Тургин, Замзам кўзини очгин!

Бу шундай сувки, асло тўхтамайди. Чанқаганларнинг чанқоғини босади, очларни тўйдиради, хасталарга шифо бўлади. Каъба яқинига ола қанотли қарға қўниб, ерни чўқилайди. Шу ерда чумоли инини кўрасан. Булоқ шунинг тагида.

Бани Зуҳра қабиласининг бошчиси Ваҳб бин Абди Манофнинг қизи Оминанинг зарофати, ахлоқи, шафқати шу даража мукаммалки, халқ орасида “Қурайш саййидаси” деган номга эга эди... Ҳануз 14 ёшда бўлишига қарамай комила ва донодир.

 - - Сарваримиз изларидан - 6

М. Саид АРВОС қаламидан

 Қудуқдан, жўмракдан, бидондан...

Султон Абдулҳамид хон I-чи, замзам қудуғи оғзига уни худди билагузукдек қамраб турадиган жуда санъаткорона ишланган тош бир ҳалқа, унинг узарига безатилган панжара, уни устига эса жуда зарифгина бир хона барпо қилдирган эди. У пайтларда замзам суви қудуқдан худди биздагидек челак ташлаб тортиб чиқариларди. Ҳозир эса, мўминларга жўмраклардан ва хусусий бидонлар орқали улашилмоқда.

Абдулмутталиб иссиқ ёз кунларидан бирида Каъбага қўшни қурилган хонасида истироҳатга чекилган эди. Тушида “Тур ўрнингдан, Тоййибани қазгин!” дейилади.

Батафсил