Динимизда саломлашишнинг аҳамияти ва ҳукми

Динимизда саломлашишнинг аҳамияти катта. Салом – хавфсизлик, ҳузур, саломатлик, соғлиқ, тинчлик, роҳатлик, яхши натижа, қутулиш каби маъноларни билдиради. Салом бериш бир кишига қилинадиган энг чиройли дуодир. Салом “Мен мусулмонман, мендан сенга зарар келмайди, саломатдасан” ва “саломат бўл, сўнгги нафасингни мусулмон сифатида бер” маъноларига келади.

Салом бериш суннат, алик олиш фарздир. Мусулмонларнинг ёнига келганда, кетаётганда, учрашганда, ажралишганда мутлақо салом бериш керак.

Батафсил

Ғарбдаги ғайриинсоний турмуш сабаблари

Бугун ғарб мамлакатларида зино, фаҳш жуда кенг ёйилган. Бунинг энг муҳим сабаби эса аёл ва эркакларнинг бир-бирлари билан назоратсиз, меъёрсиз шаклда кўришишларидир. Шунинг дастидан ғарбда зино қилмай умр кечирган бир эркак ёки аёл жуда ҳам кам учрайди.

Эркак-аёлнинг ҳеч қандай андишасиз бирга ўтириши, гаплашиши ва кўришиши орқали “мана аёлларга ҳурмат кўрсатяпмиз, уларнинг ҳақ-ҳуқуқларига риоя қиляпмиз” десалар ҳам, уларни бу хатарга ўзлари дучор қилиб, аслида аёлларни эркаклар қўлида хор қилишмоқда ва савдо матоҳидек фойдаланишмоқда.

Батафсил

Ўзига фойдаси йўқнинг ўзгага ҳам фойдаси йўқ

Инсон ижтимоий борлиқдир. Яъни ёлғиз ўзи, дўстларсиз яшай олмайди. Шу сабабли одам яхши дўстларга эга бўлиш лозим. Яхши одамлар билан учрашган киши ҳеч қачон пушаймон бўлмайди. Одамнинг бошига келадиган ҳар фалокат, ёмон дўстлар сабаблидир.

Сирни ҳечкимга айтмаслик керак. Ҳар кимнинг сўзига алданиб қолмаслик лозим. Одамларнинг сўзига эмас, ишига қараб баҳо бериш керак. Ўзига ҳам фойдаси бўлмаган кимсадан эҳтиёт бўлиш керак. Ўзига фойдаси тегмаган одамнинг ўзгага ҳам фойдаси тегмайди.

Батафсил

10. Яна бир Бусра сафари

Ҳазрати Ҳадижа Шомга юборадиган карвонининг тайёргарлигини кўраётганда Атика амма келиб, жияни Муҳаммаддан сўз очади. “Шомга карвон юбораётганинг ҳақида эшитдик. Агар бу ишни Унга топширсанг сендан миннатдор бўлар эдик.” Роҳиб Настура одоб билан ҳузурига келиб “Исо алайҳиссаломга Инжилни юборган Аллоҳ ҳаққи учун айтаманки, сен сўнгги пайғамбарсан. Қани энди сенга ваҳий тушадиган кунларга етсам-у, хизматингда бўлсам” деди.

- - Сарваримиз изларидан - 10

М. Саид АРВОС қаламидан

Ҳувайлид қизи Ҳадижа (родиаллоҳу анҳа) Макканинг аслзода оилаларидан бирига мансуб эди. Насаби ҳазрати Қусайда алайҳиссалоту вассалом Жанобимиз билан бирлашади. Бундан аввал икки марта турмушга чиққанди. Атик бин Азиздан бир қизи, Абу Хола Ҳинд бин Зурора ат-Тамимийдан бир ўғли бор эди.

Кучли, ишбилармон, доно аёл эди. Карвончиликдек қийин ишнинг уддасидан чиқарди. Қулларига, хизматидагиларга шафқат билан муносабатда бўлар, фикрларини сўрар, қўллаб-қувватларди. Хизматчилари ҳам шу сабабдан унга содиқ эдилар.

Қурайшликлар бу марҳаматли аёлни “пок” маъносига келадиган “Тоҳира” ва буюк маъносини берадиган “Кубро” номи билан атардилар.

Батафсил

Ёввойи меваларни ейиш мумкинми?

Савол: Баъзилар "Тоғдаги мевалар ҳайвонларнинг ризқи бўлгани учун бизнинг ейишимиз жоиз эмас" дейишади. Шу сабабдан дўлана, наъматак, қизил, қўзиқорин ейиш гуноҳми? Бундан ташқари, йиртқич ҳайвонларнинг ризқи бўлган ёввойи ҳайвонларни овлаб ейиш жоизми?

Жавоб: Барчаси жоиздир. Ояти карима ва ҳадиси шарифларда буларнинг ҳалол эканлиги очиқча билдирилган. Қуръони каримда маолан буюриладики: “Аллоҳнинг қуллари учун яратган (ердан чиқарган) зийнат ва тоза ризқларни ким ҳаром қила олади?” (Аъроф, 32)

“Ерда бўлган барча нарсани сизнинг эҳтиёжингиз учун яратдим.” (Бақара, 29)

“Бариқа” китобидаги ҳадиси шарифда Аллоҳу таоло “Эй Одам ўғиллари, сизларни ўзим учун яратдим. Жонли-жонсиз барча нарсаларни эса, сизлар учун яратдим”- деб марҳамат қилган.

Демак, ёввойи мевалар ҳам, ёввойи ҳайвонлар ҳам инсон учун яратилган.

Ҳеч ким Қуръони каримда ҳам айтилганидек Аллоҳу таолонинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди. Кичик балиқ катта балиқларнинг насибаси бўлиши мумкин. Бир кийик ҳам арслоннинг, қуён эса бир жониворнинг насибаси бўлиши мумкин. Лекин булар инсонларнинг ҳам ризқи бўлиши мумкин. Тоғда ўсган меваларни, ўтларни ва ҳайвонларни ейишни тақиқлаш динимизга зиддир. Шунинг учун нақлни асос қилиб олмаган, ўз фикрига кўра ёзилган китобларни ўқиш дуруст эмас. Агар фалончи олимнинг китобида шундай дейилган деб нақлни асос қилиб олмаса, бундай китоб қийматсиздир.

Батафсил

Хом гўшт ва хом сабзавот ейиш

Савол: Хом гўшт ва хом сабзавотларни ейиш ҳаромми?

Жавоб: Вужудга зарар берадиган барча нарса ҳаромдир. Табиатда кўплаган зарарли сабзалар бор. Мева-сабзавот турига кирадиган маҳсулотлардан заҳарли бўлганларини масалан, заҳарли қўзиқоринни ейиш ҳаром бўлади. Сабзавот ва меваларнинг ҳам зарарли бўлганлари бор. Аллергия берадиганлари бор. Аллергияси бор одамга айнан ўша сабзавот ва мевани ейиш ҳаром бўлади. Бошқаларга ҳаром бўлмайди. Баъзи кишиларга қулупнай аллергия беради. Ундайларнинг қулупнай ейиши жоиз эмас. Бақлажон, картошка каби хом сабзавотларни ейиш баъзи кишиларга зарар беради. Зарари етадиган кишиларга зарар берадиган миқдори ҳаром бўлади. Масалан, 10 дона қулупнай бир одамга зарар берадиган бўлса ва уч дона еганида зарари бўлмаса, уч дона қулупнай унга гуноҳ бўлмайди. Вегетариан кишилар хом сабзавотларни ейишга ўрганганлари учун бу нарса уларга зарар бермайди. Зарар бермагани учун ҳам хом сабзавотларни ейиш уларга гуноҳ бўлмайди.

Хом гўшт ҳам хом сабзавотлар каби мубоҳ озиқ ҳисобланади. Ейиш зарарли эмас, лекин хом сабзавотларнинг баъзилари инсонни заҳарлаши мумкин. Шунинг учун вужудга зарар бермайдиган даражада ёки ҳолатга келтириб бориб (пишириб) ейиш лозим. Гўшт ҳам худди шундай кўп ейилса, зарар бериши мумкин. Масалан, ярим қошиқ хом қийма ейиш унча-мунча одамга зарар бермайди. Чучвара букадиганлар буни яхши билишади. Ҳаром бўлишининг бир меъёри бор. Вужудга зарар берадиган миқдори жоиз эмас. Бу зарар миқдори ҳам ҳамма учун бир хил бўлмай, одамига қараб ўзгаради.

Дорихоналарда шифо учун сотиладиган дорилар ҳам худди шундай. Бир инсонга 1-2 та таблетка зарар бермаса, ичиши мумкин. 10 донаси заҳарласа, ҳаром бўлади. Ҳалол таом ҳам шундай. Кўпи зарар бергани учун ҳар қандай овқатдан ортиқча тўйиб кетгунча ейиш ҳаром бўлади. Ҳатто сигарет ҳам шундай. Астма хастасини битта сигаретанинг ўзи комага тушириши мумкин. Лекин баъзиларга 10та сигарет ҳам зарар бермайди. Ҳар бир одамга мубоҳ маҳсулотларнинг фақат зарар берадиган миқдоригина ҳаром бўлади. Бир инсон сигарет чекмаса, лекин таркибида никотин бўлган тамакини салат қилиб еса нима бўлади? Агар зарар бермайдиган бўлса, гуноҳ бўлмайди. Зарар берадиган бўлсагина гуноҳ бўлади. Бутун ўсимлик-гиёҳларнинг ҳукми ҳам шундай.

Савол: Хом тухум ютиш, қази-қартага ўхшаш баъзи хом гўштдан тайёрланадиган таомларни ейиш гуноҳ бўладими?

Жавоб: Хом тухум ютиш, хом гўштдан тайёрланадиган озиқ маҳсулотларини ейиш гуноҳ эмас. 

Батафсил