Бир амалга ҳам "суннат", ҳам "макруҳ" дейилса...

Савол: Тўрт мазҳаб орасида фарқли ҳукмлар бўлганидек бир мазҳаб ичида ҳам фарқли ижтиҳодлар учраб туради. Баъзан бири суннат деб айтган амалга бошқа олим макруҳ ҳам деган. Бу ҳолатда қайси бирига амал қилиш керак?

Жавоб: "Фатво фалон олимнинг ҳукми бўйича берилган" деб қайси қавл танлангани кўрсатилмаган бўлса, макруҳ деган олимнинг гапига амал қилиб, бу иш қилинмайди. Масалан, таҳоратда юзини юваётганда қалб билан ният қилиш суннат. Тил билан ният қилишга ҳам "суннат", "мустаҳаб" ёки "бидъат" деб уч хил ҳукм берилгани “Ибни Обидин”да ёзилган. Суннат ёки бидъат дейилган бир ишни қилмаслик кераклиги “Бариқа”, “Ҳадиқа” ва “Ибни Обидин”да билдирилган. (Саодати абадия) 

Батафсил

Чаршаф, салла кийиш, соқол қўйиш

Савол: Кундалик урф-одатга тегишли суннатларга риоя қилмаслик гуноҳми?

Жавоб: Суннатлар урф-одат, анъанага тегишли бўлиш-бўлмаслигига қараб икки хил бўлади:

1- Суннати ҳудо: азон, иқомат айтиш каби ислом динининг шиорларидир. Бошқа динларда йўқ.

2- Суннати зоида: кўпликда "суннати завоид" дейилади. Расулуллоҳнинг юриш-туриш, кийиниш шакли, еб-ичишлари, воситага минишлари, бир ишни ўнгдан бошлаши ёки чапдан бошлашлари, соч кўриниши, салла ўраш шакли каби одатлардир.(Ҳадиқа)

Батафсил

Махсус кунларни нишонлаш

Ота-оналар куни

Савол: Ота-оналар кунининг динимизда ўрни борми? Бу кунларда ҳадя бериладими?

Жавоб: Европадан кириб келган “Ота-оналар куни” одатдир. Бундай урф-одатдаги янгиликларга одатда бидъат дейилади. Одатда бидъат бўлганлиги ва зарарли эмаслиги, динга зид тарафи бўлмаганлиги учун ота-оналар кунини нишонлашнинг ва бу кун муносабати билан ҳадя беришнинг зарари йўқ.

Ота-онани йилда бир кун ёдга олишнинг ўрнига ҳар куни хотирлаш, уларга хизмат қилиш, вафот этган бўлишса, уларга дуо қилиш, хайр-ҳасанотда бўлиш керак. 

Батафсил

2013 (ҳижрий 1434/1435) йилги қийматли кунлар ва кечалар

Эслатма:
* Тарвия куни – Зул-ҳижжа ойининг 8-куни.Ушбу кун ҳожилар Маккадан Минога чиқадилар. Ҳадиси шарифда қуйидагича марҳамат қилинган:

“Бир мусулмон тарвия куни рўза тутса ва гуноҳ сўзларни сўзламаса, Аллоҳу таоло уни албатта Жаннатга киритади.”

Бу куннинг “тарвия” деб аталишига сабаб ҳожилар шу куни Замзам сувидан тўйиб ичишларидир.
* Қийматли кечаларга ўзидан кейин келадиган қийматли кунларнинг номи берилади. Бир кун аввалги пешин намози вақтидан шу туннинг имсок вақтигача бўлган муддатдир.

* Арафа ва қурбон байрамининг кечалари бундай эмас. Уларнинг кунлари кечаларидан аввал келади. Арафа куни Зул-ҳижжанинг 9-кунидир. Бошқа кунларга Арафа деб айтилмайди. Қурбон ҳайитнинг кечалари – қурбон ҳайитининг биринчи, иккинчи ва учинчи кунларидан кейинги кечалардир. Бу уч кунга “Аййоми нахр” деб ҳам айтилади.

* Булардан ташқари Ражаб ойининг кечалари, Рамазон ҳайитининг кечалари, Зул-ҳижжа ойининг дастлабки ўн кечаси, Муҳаррам ойининг дастлабки ўн кечаси, жума ва душанбага ўтар кечалар қийматли кечаларга киради.

* Бу кечаларга эътиборсиз қарамаслик керак. Бу кечалари қазо намозларни ўқиш, Қуръони карим қироат қилиш, дуо ва тавба қилиш керак. Садақа бериб мусулмонларни қувонтириш, бундан ҳосил бўлган савобларни вафот этиб кетган мусулмонларга ҳам бағишлаш лозим. Бу қийматли кечаларга ҳурмат кўрсатиш керак. Ҳурмат кўрсатиш эса гуноҳ ишламаслик билан бўлади. 

Батафсил

13. Нур тоғи, нурли ғор

Ҳаж ва умра сафарига борганлар куннинг хоҳлаган палласида тоққа чиқадилар. Айниқса кун ботаётганда манзара жуда чиройли тус олиб, майин шабада эсади. Шом ва хуфтон вақтларида атрофдан элас-элас азон овозлари эшитилади. Илк ваҳий тушган ғор унчалик катта эмас. Ичи намозга тура оладиган даражада баланд ва сажда қила оладиган даражада кенг. Бошқача айтганда оёқда тик тура оладиган ва ёта оладиган катталикдаги ғор.

--- Сарваримиз изларидан --- 13

М. Саид АРВОС қаламидан

Хиро (араблар унга Жабал-и Нур дейишади) Каъба-и муаззаманинг 5 км шимоли-шарқида жойлашган тик бир тоғдир. Баландлиги 621 метр. Макка-и мукарраманинг денгиз сатҳига нисбатан баландлиги ҳисобга олганда ушбу тоғ унчалик ҳам баланд ҳисобланмайди. Тоғнинг бир томони бағоят тик, иккинчи томони эса, нисбатан қияроқ. Узоқдан қараганлар уни худди рукуга эгилган инсон шаклига ўхшатишади. Авваллари тоққа чиқиш қийин эди, оёқ остидаги тошлар думалаб, йиқилиб яраланганлар бўларди.

Ҳозирда ғорга олиб чиқувчи деярли йўл деса ҳам бўладиган цемент ва тошдан номига зиналар солиниб, омонат тутқичлар ўрнатилган ҳали тугалланмаган зинапоянинг борлиги дилни қувонтади. Лекин бу хайрли ишга давлат унчалик хайрихоҳ эмас, ишни асосан Ҳиндистон, Бангладеш ва Афғонистондан келган фуқаролар қилишмоқда. Улар қўлларидан келганича пастдан қум, цемент, сув орқалаб чиқишиб, бир кунда битта ё иккита зина ясашмоқда. Бу ерга келиб-кетаётган- (аксарият турк зиёратчи)лар ушбу хайрли ишга бир-икки чақа ташлаб ўтиш орқали, ўз ҳиссаларини қўшмоқда.

Батафсил

12. Хадижат-ул-Кубро

Жаброил алайҳиссалом бир келишида Расулуллоҳга таҳорат олишни кўрсатди ва бирга икки ракат намоз ўқидилар. Расулуллоҳ ўшанда жуда хурсанд ҳолда уйга қайтдилар. Ҳазрати Хадижа волидамизнинг қўлларидан тутиб, сувнинг олдига олиб бордилар. Аввал таҳорат олишни, сўнгра намоз ўқишни ўргатдилар. “Аллоҳга аҳд бўлсинки, Аллоҳ менга Хадижадан ҳам яхшироқ инсонни насиб этмаган. Ҳамма мени инкор қилганида, у имон келтирди. Ҳамма мени ёлғончига чиқарганида, у тўғрисўзлигимни тасдиқ қилди. Одамлар мени тарк қилиб, ташлаб қўйганларида, у мол-мулки билан ёрдамга шошилди. Аллоҳ ундан менга авлод насиб қилди.” (Ҳадиси шариф)

- Сарваримиз изларидан - 12

М. Саид АРВОС қаламидан

Майсара Бусра сафаридан қайтганидан кейин Ҳабибуллоҳни гўзал хотиралар билан ёдга олади. Ҳазрати Хадижа Майсарани қулликдан озод қилиб, аёлини ҳам ҳур ҳолида унга топширади. Уларга кўп мол-мулк ва олтин беради.

Хизматкорининг гапириб берганлари кўрган тушига мос эди, қувончи ичига сиғмайди. Тасаввур қилинг... Афзали мавжудотга, Набийлар султонига рафиқа бўлиш...

Батафсил