Намознинг вожиблари

1. Имомнинг ва ёлғиз намозхоннинг ҳар ракъатда Фотиҳани сурасини бир дафъа ўқиши – вожибдир.

2. Фотиҳадан кейин бир сура ёки камида уч қисқа оят ўқиш.

3. Фарз намозларининг илк икки ракъатида ва бошқа бутун намозларнинг ҳар ракъатида Фотиҳадан кейин бир Замми сура ўқиш  вожиб.

Батафсил

Намознинг суннатлари

1. Таҳрима такбири ва Қунут такбирида эркаклар қўлларини қулоққа, аёллар эса кўкракка кўтариши суннатдир.

2. Такбирда кафтни қиблага қаратиб туриш.

3. Такбирдан кейин қўл боғлаш.

Батафсил

Намознинг мустаҳаблари

1. Қиёмда, сажда ўрнига қараб туриш.

2. Рукуъда оёқ учларига қараб туриш.

3. Саждада бурун қўйилган жойга қараб туриш.

Батафсил

Намоз вақтлари

Расули Акрам “саллаллоҳу алайҳи ва саллам” бир ҳадиси шарифларида айтдиларки: «Жаброил “алайҳиссалом” Каъбанинг эшиги ёнида менга икки кун имом бўлди. Иккаламиз, шарқ тараф оқара бошлаган пайтда БОМДОД намозини, Қуёш тик вазиятдан бироз оғганида ПЕШИН намозини, ҳар жисмнинг сояси ўз бўйига тенглашган пайтда АСР намозини, Қуёш тўлиқ ботган заҳоти ШОМ намозини ва ғарбда уфқ қорайгандан бошлаб ХУФТОН намозини ўқидик. Иккинчи куни эса, Бомдод намозини кун (ҳамма нарса бемалол кўринадиган бўлиб) ёришганида ўқидик. Пешин намозини, ҳар жисмнинг сояси ўз бўйининг икки бараварига тенглашганида; Аср намозини ҳам дарров унинг орқасидан; Шом намозини, рўза (ифтор вақти) очадиган пайтда ва Хуфтон намозини эса, кечанинг учда бири ўтгач ўқидик. Ундан кейин, “Ё Муҳаммад “алайҳиссалом”, Сенинг ва ўтган пайғамбарларнинг намоз вақтлари мана шу бўлди. Умматинг беш вақт намоздан ҳар бирини, мана шу икки вақт орасида адо этсин”-деди». Ҳар куни ўқилиши амр қилинган намоз сонининг бешта эканлиги ушбу ҳадиси шарифдан ҳам англашилмоқда.

Батафсил

Сатри аврат

(Аврат ва мўминаларнинг ҳижоблари ҳақида)

Бир кимсанинг бошқа бирига кўрсатиши ва бошқаларнинг ҳам қараши ҳаром бўлган жойга - аврат жойи дейилади.

Эркакларда аврат киндикдан тизза кўзининг тагигачадир. Тизза авратдан ҳисобланади. Ҳанафий мазҳабида ўша жойлари очиқ ҳолда ўқилган намоз қабул бўлмайди. Намозда вужуднинг бошқа қисмларини ҳам беркитиш, масалан: қўлларни, бошни ёпиш ва пайпоқ кийиб намоз ўқиш Ҳанафийда эркакларга суннат. Бу аъзоларни ҳеч қанақа заруратсиз очиб, намоз ўқиш макруҳдир.

Хоним (хотин-қиз)ларнинг юзи ва кафтларидан бошқа бутун аъзолари, қўлларнинг усти, соч, оёқлар тўрт мазҳабда ҳам аврат ҳисобланади. Аёлларга юз ва кафтдан бошқа бутун узвларини ёпишлари фарздир. Аврат аъзоларидан бирининг тўртда бир қисми, бир рукн бўйича (миқдорида) очиқ қолса, намоз бузилади. Агар ундан кам муддат очиқ қолса, макруҳ бўлади. Ва намоз бузилмайди. Либос ёки рўмол юпқа бўлиб ичидаги аъзонинг шакли кўринадиган, ёхуд либос шаффоф бўлиб тананинг ранги билинадиган бўлса, динимизда бундай либоснинг ҳукми - кийилмаган, яъни очиқ бўлиб ҳисобланади.

Аёлларга ёлғиз пайтларида намоз ташқарисида, киндик билан тизза оралиғини ёпишлари фарздир. Орқани ва қоринни ёпиш эса, вожиб; бошқа узвларнинг ёпилиши-да одобдандир.

Расулуллоҳ «саллолоҳу алайҳи ва саллам» айтдиларки:

«Бегона аёлга шаҳват билан қараган кимсанинг кўзларига олов тўлдирилиб, дўзахга ташланади. Бегона аёл билан қўл олишган кимсанинг қўллари энсасидан боғланиб, дўзахга ташланади. Бегона аёл билан заруратсиз шаҳват-ла гаплашганлар, ҳар бир сўзлари учун минг йил дўзахда азоб чекишади.»

Бошқа бир ҳадиси шарифда: «Қўшнининг хонимига (аёлига) ва дўст-биродарларнинг хонимларига шаҳват билан қараш, бегона хотинларга қарашдан ўн марта баттар гуноҳдир. Турмушга чиққан жувонларга қараш, қизларга қарашдан минг карра ортиқроқ гуноҳдир. Зино гуноҳининг даражалари ҳам юқоридагидай бўлади.» - дейилди.

Расулуллоҳ “саллаллоҳу алайҳи ва саллам” буюрдиларки: «Ё Али! Тиззангдан юқорисини очма ва хоҳ тирик, хоҳ ўлик ҳеч кимсанинг тиззасидан юқорисига қарамагин!»

«Аврат жойларингизни зинҳор очмангиз! Чунки ёнингизда сиздан ҳеч қачон ажралмайдиган кимасалар бор. Улардан ҳаё қилинг ва ҳурмат кўрсатинг.» [Улар ҳафаза, яъни елкадаги малаклардир.]

«Авратингни ёпгин. Жуфти ҳалолинг ва канизагингдан (қул, чўри) бошқа ҳеч кимга кўрсатма. Ёлғиз қолганингда эса, Аллоҳу таолодан ҳаё қилгин.» «Ўзини аёлларга ўхшатадиган эркакларга ва эркакларга ўхшатадиган аёлларга Аллоҳнинг лаънати бўлсин.»

«Бир қизнинг гўзаллигини кўрган кимса, дарҳол кўзларини ундан олиб қочса, Аллоҳу таоло унга бир ибодатнинг лаззатини эҳсон этадики, ўша кимса бу лаззатни дарров ҳис қилади.» «Аврат жойини очганлар ва бошқасининг авратига қарайдиганларга Аллоҳу таолонинг лаънати бўлсин.»

«Ўзини бир қавмга ўхшатган кимса ўшалардан бўлади»

Демак ахлоқини, юриш-туришини, ишларини ва ибодатларини бошқаларга ўхшатадиган кимса, ўшалардан бўлар экан. Модага, кофирларнинг одатларига эргашадиганлар, ҳаром ишларга “санъат асари”, ҳаром ишни касбга айлантирганларга эса “санъаткор”, дейдиганлар бу ҳадиси шарифлардан ибрат олишлари, қўрқишлари ва бу ғафлатдан уйғонишлари лозим.

Эркак эркакнинг, аёл ҳам аёлнинг аврат аъзоларига қарамаслиги керак. Бундан кўриниб турибдики, эркакнинг аёлга ва аёлнинг ҳам эркакни аврат жойига қараши ҳаром бўлганидек, эркакка эр кишининг, хотинга ҳам аёл кишининг аврат жойига қараши ҳаромдир.

Эркакнинг эркак учун ва аёлнинг аёл учун қараши ҳаром бўлган аврат маҳалли - тизза билан киндик орасидир. Эркакнинг, бегона аёл учун ҳам аврат маҳалли - тизза билан киндик ораси бўлиб саналади. Аёл кишининг, бегона эркак учун аврат жойи эса, кафтлари ва юзидан бошқа бутун баданидир. Бегона аёл (қиз)нинг аврат жойига шаҳватсиз қараш ҳам ҳаромдир.

Кўрпа тагида яланғоч ётган касал, бошини кўрпага буркаб ётган ҳолда намоз ўқиса, намозни яланғоч ўқиган бўладики, бу жоиз эмас. Бошини кўрпадан чиқариб ўқиса, кўрпа билан баданини ёпиб ўқиган бўлиб, жоиз бўлади.

Бир эр киши, уйланиш абадиян ҳаром бўлган ўн саккизта маҳрам аёл ва қизнинг бошига, юзига, бўйнига, қўлларига, тиззадан паст болдирига агар шаҳватсиз қарай олишга кўзи етса, қараши мумкин. Бу қариндош аёлларнинг кўкракларига, қўлтиқларига, сонларига, тиззаларига ва орқаларига қарашга бўлмайди. Қараши мумкин бўлган аъзоларига агар шаҳватсиз қарай олмаса, қарамаслиги керак.

Бир аёл киши (қиз) учун, ўзининг тоға, амаки, амма ва холасининг ўғиллари ҳам бегона, яъни номаҳрам ҳисобланади. Почча ва қайинлари ҳам бегона - номаҳрам ҳукмидадир. Улар билан гаплашиши, ҳазиллашиши ва ёлғиз қолиши ҳаромдир. Ўғил бола учун ҳам ўз тоға, амаки, амма ва холасининг қизлари билан, болдизи ва янгаси билан узрсиз гаплашиши ҳаромдир.

Бир эркак ҳаёти бўйича қуйидаги ўн саккизта [маҳрам] хотин-қизга уйлана олмайди. Бу ўн саккиз аёл унинг маҳрами, яъни қариндошидир. Улар билан гаплашиши, ёлғиз қолиши мумкин. Бир аёл киши учун ҳам ўн саккизта эркак абадиян ҳаром бўлиб, буларга маҳрам дейиладики, шахснинг ақраболаридир:

НАСАБ ОРҚАЛИ ҚАРИНДОШ БЎЛГАНЛАР:

СУТ ОРҚАЛИ ҚАРИНДОШЛИК:

НИКОҲ ОРҚАЛИ ҚАРИНДОШЛИК:

Аврат маҳаллари очиқ ҳолда ташқарига чиқадиган ва бошқаларнинг аврат жойларига қарайдиган эркак ва аёллар, Жаҳаннамнинг шиддатли оловларида азобга дучор қилинадилар.

Батафсил

Нажосатдан таҳорат

Бадан, либос ва намоз ўқиладиган жойни нажосат ва кирлардан тозалашга - нажосатдан таҳорат, дейилади. Рўмол, салла, бош кийим, маҳси ва оёқ кийим ёки пайпоқ ҳам либосдан саналади. Салладан осилиб турадиган ва икки курак ўртасига ташлаб қўйиладиган ўрамнинг учи ҳам намозхон билан бирга ҳаракат қилиб тургани учун, либосдан ҳисобланади ва ўша жой ҳам тоза бўлмаса, намоз қабул бўлмайди. Жойнамознинг оёқ босиб туриладиган жойи билан бош қўйиладиган жой пок бўлса бас, намоз қабул бўлади. Бошқа жойларда нажосат бўлса ҳам, унинг намозга зарари йўқ. Чунки жойнамоз, салланинг осилиб турган учи каби инсоннинг баданига ёпишган ҳолда эмас. Лекин иложи борича тамоман покиза бир сажжода (жойнамоз) устида намоз ўқишга ҳаракат қилиш керак.

Батафсил