Турмуш қурмасдан вафот этиш

Савол: Ёмон одам билан уйланмасликка қасам ичдим. Солиҳ бирини топиш эса жуда қийин. Бўйдоқ ҳолича, турмуш қурмасдан ўлишнинг катта гуноҳ эканлигини эшитдим. Бу тўғрими?

Жавоб: Йўқ. Турмуш қурмасдан ўлиш ҳатто кичик гуноҳ ҳам эмас. Ҳатто охирзамонда бола-чақасиз бўлиш яхшироқ. Имоми Ғазолий ҳазратлари айтдики:

Жаноби пайғамбаримиз бир ҳадиси шарифларида “Икки юз йилдан кейин сизларнинг энг яхшиларингиз ҳафифулҳоз бўлганларингиздир” деб марҳамат қилдилар. “Ҳафифулҳоз дегани нима?” деб сўрашганида “Аёли ва фарзанди бўлмаган”деб жавоб қилдилар. (Абу Яъло)

Батафсил

Насибининг топилмаслиги

Савол: Ҳеч қандай ахлоқий ёки жисмоний камчилигим бўлмаса ҳам ёшим ўттиздан ошганига қарамай, ҳалигача турмушга чиқмаганман. Қўни-қўшнилар орқамдан “Ўтириб қолди” деб гапиришмоқда. Бу ишда менинг айбим бўлмагани ҳолда бу ҳам тақдирданми?

Жавоб: Жабрия деган бидъат фирқаси тақдирни айблайди. Мутазила фирқаси эса тақдирни инкор қилади. Тўғри эътиқод бўйича, ҳамма нарса тақдирдандир. Тақдирнинг яхшиси-ёмони, ширини-аччиғи ҳаммаси Аллоҳу таолодандир. Тақдир бу Аллоҳу таолонинг келажакдаги ишларни азалда билишидир. Қазо эса тақдирда бор нарсаларни вақти келганида яратишидир.

Уйланиш, насиби топилиши ёки топилмасилик ҳам тақдирга боғлиқ. Аллоҳу таоло тақдирига кўра сабаблар яратмоқда. Масалан, бир қиз “Ё Рабби, турмушга чиқиш менга хайрли бўлса, турмушга чиқишни насиб қилгин” деб дуо қилади.

Батафсил

Барака ва баракасизлик

Савол: Барака, баракасиз дегани нима?

Жавоб: Барака дегани озгина молнинг фойдаси кўп бўлиши, кўп ишга яраши деганидир. Озгина мол баракали бўлса ҳам, кўп кишининг эҳтиёжига, кўп яхши ишлар қилинишига сабаб бўлади. Баракасиз бўлган моллар эса соҳибининг дунё ва охиратда фалокатига сабаб бўлади. Шундай экан, мол-мулкнинг кўп бўлишини эмас, баракали бўлишини хоҳлаш керак.

Ризқ ўзгармайди, камаймайди ва кўпаймайди. Ҳеч ким бировнинг ризқини ея олмайди. Ҳеч ким ўз ризқини еб тугатмасидан ўлмайди. Бир киши Аллоҳу таоло амр этгани учун меҳнат қилиб, ризқини ҳалол йўлдан изласа, азалда белгиланган ризқига қовушади. Бу ризқ унга баракали бўлади. Агар ризқини Аллоҳу таоло тақиқлаган жойлардан изласа, яна ўша азалда белгиланган ризқига қовушади. Лекин бу ризқ унга баракасиз, хайрсиз бўлади. Ризқига эришиш учун ишлаган гуноҳлари уни фалокатга етаклайди.

Батафсил

Никоҳ қандай янгиланади?

Савол: Никоҳ қандай янгиланади?

Жавоб: Никоҳни янгилаш дегани янгидан никоҳ ўқитиш дегани. Буни бир имомнинг назоратида бажариш шарт эмас. Бир одамнинг ёлғиз ўзи никоҳ янгилашда кифоя қилмайди. Эр ва аёлининг икки эркак ёки бир эркак билан икки аёл гувоҳ ёнида никоҳини янгилашлари лозим. Қулайлик бўлиши учун никоҳини янгилашга аёлидан ваколат олиш керак.

Никоҳ янгилаш учун аёлидан ваколат олганидан кейин икки эркак гувоҳ ёнида “Бурундан никоҳимда бўлган аёлимни у тарафдан вакил сифатида ва ўз тарафимдан асл сифатида ўзимга никоҳладим” дейилса, никоҳ янгиланган бўлади. Агар бошида ўқилган никоҳ саҳиҳ бўлмаса, бу никоҳи саҳиҳ бўлади. Эри аёлидан ваколат олмасдан, аёлисиз гувоҳлар олдида никоҳини янгилай олмайди.

Батафсил

Зарурат ва фитна пайтида

Савол: Ҳаромга ҳалол ёки ҳаром нарса учун Аллоҳ рози бўлсин деган одамнинг кофир бўлиши дин китобларида ёзилган. Биз намоз ўқийдиган ҳижобли аёллармиз. Тўй-байрамларда баъзан бегона эркаклар билан қўл олишиб ёки юзимизни юзига текказиб кўришишга тўғри келади. Бизни ўпган қари эркакларга Аллоҳ рози бўлсин десак куфр бўладими? Мақсадимиз ҳаромга ҳалол дейиш эмас. Ташаккур айтишга ўхшаган нарса. Шунда ҳам барибир куфрга тушган бўламизми? Баъзилар сиз куфрга тушяпсиз дейишмоқда.

Жавоб: Бир ҳадиси шариф маоли қуйидагича:

“Билмасдан туриб фатво берган одамга ердаги ва кўкдаги фаришталар лаънат айтишади.” (Ибни Лаъл)

Мусулмонга кофир дейиш жуда таҳликали. Бундай ҳолатдан қутулиш йўли бор бўлса, шуни топиш керак. Чунки қайси сўз куфр, қайси сўз куфр эмас, билиш шарт.

Батафсил

Аёлларнинг овози ҳаромми?

Савол: Баъзи кишилар аёларнинг эркаклар билан гаплашишига ҳалол дейишади. Бу ҳаром эмасми?

Жавоб: Исломиятнинг ҳукмлари 23 йил мобайнида келди. Ҳижоб ҳақидаги оят келишидан аввалги воқеаларни асос олиб, бегона эркаклар билан гаплашишни мубоҳ деб билиш нотўғри. Маст қилувчи ичимликлар ҳам ҳаром қилинишидан аввал гуноҳ эмасди. Ўша пайтгача бўлган воқеаларни мисол келтириб, "қаранг, асри саодатда спиртли ичимликлар ичиларди" дея ичкиликка мубоҳ деб бўладими? Аввалги пайғамбарларнинг динларидаги воқеаларни далил сифатида кўрсатиб, аёллар билан бемалол гаплашиш жоиз дейиш қанчалик тўғри бўлади? Ҳазрати Одам замонида, ҳозир никоҳланиш ҳаром бўлган баъзи кишилар билан уйланиш жоиз эди. Кейинчалик ҳаром қилинди. Ҳозирги ҳолатлар учун ўша замонлардаги ҳукмларни далил қилиб бўладими?

Жория (чўри)ларнинг қўшиқ айтишлари ҳур аёлларга ўрнак бўла олмайди.

Батафсил

Безак ва тақинчоқларга оид савол-жавоблар

Савол: Аёлларнинг тақинчоқларини ва бошқа зийнатли безакларини бегона эркакларга кўрсатишлари жоизми? Масалан,мўйнали ёқа, мунчоқ ва сирғаларини бегоналарга кўрсата оладими? Ипакдан кўйлак ёки ипак галстук тақиш эркакларга жоизми?

Жавоб: Ипак эркакка ҳаром. Лекин кийимда тўрт бармоқ энича келадиган ипак тасмалар, масалан, ипак галстук тақиш эркакларга жоиз бўлади. Ипакдан тикилган кўйлак ва ҳар қандай кийим эркакка ҳаром бўлади. Ҳадиси шарифда марҳамат қилинганки: “Олтин ва ипак умматимдан бўлган аёлларга ҳалол, эркакларга эса ҳаромдир.” (Табароний)

Батафсил

Аёл кишининг саломи

Савол: Нотаниш аёллар телефонда ёки дўконимизга кирганида "ассалому алейкум" деб салом беришади. Уларнинг саломларига алик олсам гуноҳ бўладими?

Жавоб: Гуноҳ бўлмайди. Салом: хавфсиз, ҳузур, саломат, соғлик, дўстлик, роҳатлик, тинчлик қутулиш каби маъноларни ифода қилади. Салом бериш, яъни “Ассалому алайкум” дейиш “Мен мусулмонман, сизга мендан зиён келмайди, саломатликда  бўлинг, сўнгги нафасингизда имонли бўлинг” маъноларини англатувчи энг гўзал дуодир.

Аёл киши эркак одамга ёки эркак киши аёлга “Аллоҳ рози бўлсин” дея дуо қилса бўлади, демак салом беришга ҳам алик олишга ҳам бўлади.

Батафсил

Бошқа жинс вакиллари билан гаплашиш

Савол: Бегона аёлга қараш гуноҳми?

Жавоб: Аёллар эркакларга ва эркаклар аёлларга заруратсиз ёки шаҳват билан қарашлари гуноҳ бўлади. Ояти каримада маолан буюрилганки:

“Эй Расулим, мўминларга айтгин ҳаромларга қарамасинлар ва аврат жойларини ҳаромлардан қўрғасинлар! Имонли аёлларга ҳам айтгин, ҳаромга боқмасинлар ва аврат маҳалларини ҳаромлардан сақласинлар!” (Нур, 30)

Ҳадиси шарифларда марҳамат қилинганки:

“Эркакнинг аёлга, аёлнинг ҳам эркакка (шаҳват билан) қараши ҳаромдир” (Табароний)

Батафсил

Никоҳ қура оладиганлар билан кўришиш ва хилватда бирга қолиш

Савол: Хилватда қолиш сўзи қандай маънода айтилади?

Жавоб: Бу ерда хилват сўзи бир эркак кишининг бегона аёл билан бирга бир хонада, бир уйда, бир жойда ёлғиз қолишига айтилади. Бу эса ҳаромдир.

Савол: Йигирма ёшга етиб қолган, ақл-ҳуши соғлом бўлмаган, аёл-эркак муносабатларини билмайдиган, гапиролмайдиган ҳеч кимга зиёнсиз иккита мажрух фарзандим бор. Бири ўғил, бири қиз. Буларнинг аёл ва эркаклар орасидаги ҳукмлари қандай бўлади? Қўшни аёллар ўғлимнинг олдида бошлари очиқ ҳолда ўтира олишадими? Булар билан ёлғиз қолгудек бўлса хилватда қолган ҳукмида бўладими?

Жавоб: Қизингиз аёл ва эркаклар билан қандай муносабатда бўлишни билмаса ҳам натижада барибир аёлдир.

Батафсил