Қурбонлик ҳақида савол-жавоблар

Савол: Нафақадаги одам уч ойда бир нисоб миқдорида маош олади. Маошини олган вақтида бой бўлади. Лекин ойнинг охиригача пули аранг етади. Унинг қурбонлик сўйиши керакми? 

Жавоб: Нисобдан ортиқ пул олиб, дарров сарфламаса, динан бой ҳисобланади. Қурбон байрамида пули нисоб миқдорида бўлса, қурбонлик сўяди. Етмаса сўймайди. 

Олган ижара ҳақи (маош) билан кун кечирадиган киши нисобга молик бўлса, пул йиғиб фитр бериши ва қурбонлик сўйиши лозим. Гўштнинг барчасини ўзига олиб қолиб, бир неча ой гўшт сотиб оладиган пулини йиғиши лозим. 

Батафсил

Маййит учун қурбон сўйиш

Савол: Маййит учун сўйиладиган қурбонлик қандай бўлиши лозим? 

Жавоб:

1. Савобини вафот этганларга ҳадя қилиш учун сўйиладиган қурбонлик ҳам бошқа қурбонликлардек фақат Аллоҳ розилиги учун сўйилади. Сўйилган қурбонликнинг савобини ўлганларга ҳадя қилиш мумкин. Хоҳ фарз, хоҳ нофила, хоҳлаган ибодатни бажараётганда ёки бажариб бўлгандан кейин савобини ўлик-тирик хоҳлаган одамга бахшида қилиш мумкин. Намоз, рўза, ҳаж, умра, садақа, Қуръони карим ўқиш, авлиёнинг қабрини зиёрат қилиш, қурбонлик, зикр каби ибодатларнинг савобларини ҳам ўзгаларга ҳадя қилиши мумкин.

Батафсил

Ақиқа дегани нима?

Савол: Ақиқа моли нима? 

Жавоб: Ақиқа фарзанд неъмати эвазига Аллоҳу таолога шукр қилиш учун мол сўйишдир. Ақиқага сўйиладиган мол қурбонликка сўйиладиган мол каби бўлиши керак. 

Ақиқа молини кейин сўйса ҳам бўлади. Ҳамма вақт сўйиш мумкин. Қурбон байрамида ҳам сўйса бўлади. Расулуллоҳнинг нубувватдан кейин ўзлари учун ақиқа сўйганликлари “Ширъа”да ёзилган. "Ақиқа қурбони" ақиқанинг номи бўлгани учун "ақиқа қурбонлиги" дейилса ҳам қурбон байрамида сўйилиши лозим эмас. Агар киши “Ақиқа қурбонимни қурбон қиламан” деса, қурбон байрамида сўяди.

Батафсил

Қурбонликни кимлар сўйиши керак

Савол: Моддий аҳволи яхши бўлган бир оила нечта қурбонлик мол сўйиши лозим? 

Жавоб: Оила аъзоларидан ҳар бирининг қурбон ва закот нисоби бўлак бўлади. Оилада динан бой одам нечта бўлса, шунча қурбонлик сўйишади.

Савол: Даромади яхши бўлган аёл кишининг қурбонлик сўйиши керакми? Ёки эри сўядиган бўлса кифоями?

Жавоб: Нисоб миқдорига етган кишининг қурбонлик сўйиши лозим. Эр-хотин бой бўлса, иккаласи ҳам сўйиши керак. Иккаласи ҳам фақир бўлса, у ҳолда иккаласи ҳам сўймайди. Яъни бой бўлгани сўяди, фақир бўлгани сўймайди. Лекин фақир киши сўйса ҳам зарари йўқ, савоб бўлади.

Батафсил

Қурбонлик қандай сўйилади?

Савол: Қурбонлик сўйилаётганда нималарга диққат қилиш лозим? 

Жавоб: Молни сўйишда қуйидагиларга диққат қилиш керак: 

1. Аввал тизза бўйи чуқур қазилади. Қурбонликнинг кўзлари латта билан боғланади. Қиблага қаратилиб, чап тарафи билан ётқизилади. Буқа, новвос каби йирик қорамолларни қулай сўйилиши учун илгакка осиш жоиз. Бўғзи чуқур ёнига келтирилади. Олдинги иккита ва битта орқа оёқлари учларидан бирга боғланади. Уч марта байрам такбири ўқилади. Сўнгра “Бисмиллоҳи Аллоҳу акбар” деб, туядан бошқа моллар бўғзидан сўйилади.

Батафсил

Мол сўйилаётганда макруҳ бўлган нарсалар

Савол: Мол сўйилаётганда макруҳ бўлган нарсалар нима?

Жавоб: Қуйида баъзиларини келтирамиз:

1. Қурбон қилинадиган молни сўйиладиган жойга судраб келтириш, сабабсиз озорлаш.

2. Пичоқларни молни ётқизиб қўйгандан кейин чархлаш ва бир молни бошқасининг кўз ўнгида сўйиш.

3. Совушни бошламасдан, яъни типирчилаши тинмасдан орқа мияни кесиб ташлаш. 

Батафсил

Қурбонликни қачонгача сўйиш мумкин?

Савол: Қурбонликни қачонгача сўйиш мумкин?

Жавоб:

1. Қурбонлик байрамнинг биринчи куни ҳайит намозидан бошлаб, учинчи куни қуёш ботгунча сўйилади. Жума намози ўқилмайдиган кичик қишлоқларда фажрдан кейин ҳайит намозидан олдин ҳам сўйилиши мумкин. Кечаси қурбонликни сўйиш жоиз бўлса ҳам макруҳдир. Шофеъий мазҳабида қурбон байрамининг тўртинчи куни ҳам сўйилади.

2. Нофила, ақиқа ва назр молни ҳамма вақт сўйиш мумкин. Лекин байрамда сўйилгани афзал.

3. Ҳайит жума кунига тўғри келса ҳам қурбонлик ҳайит намози ўқилганидан кейин сўйилади.

Батафсил

Қурбонликка моне бўлмайдиган қусурлар

Савол: Молни қурбонлик қилишга моне бўлмайдиган қусурлар қайсилар?

Жавоб: Баъзиларини билдириб ўтамиз:

1. Шохи синган ёки шохи бўлмаган мол қурбонга ярайди.

2. Қулоғининг ярмидан кўпи кесилиб, лекин узилиб тушмаса, осилиб қолса, макруҳ бўлгани билан саҳиҳдир. Ярмидан ози кесилган бўлса, қурбонликка бўлади. Қулоғи узунасига ёки энига ёрилган бўлса, қурбонлик бўлади. Қулоғининг йиртиқ бўлиши танзиҳан макруҳдир. Бурун ҳам қулоқ кабидир. Қичима канаси чаққан, ахта қилинган мол қурбонликка бўлади.

3. Қулоғи, думи кичик бўлиб туғилган мол қурбонлик қилинади. Думи кесилмаган бўлса, меринос қўйи қурбонликка сўйилади.

Батафсил

Қурбонликка мол сотиб олаётганда

Савол: Қурбонликка мол сотиб олаётганда нималарга эътибор бериш керак?

Жавоб:

1. Қурбонга сўйиладиган молни сотиб олаётганда “Ҳайит куни сўйилиши вожиб бўлган қурбонликни олишга” деб ният қилиш керак. Кейин буни сўйиш вақтида такрор ният қилиши шарт эмас. Бу сотиб олган молини қурбонга сўйиши ҳам шарт эмас. Лекин унинг ўрнига сўядиган моли бунинг нархидан кам бўлмаслиги лозим. Сотиб олаётганда ҳеч қандай ният қилмаса ҳам бўлади, лекин сўйиш вақтида ёки сўядиган одамни вакил қилаётганда ният қилиши керак бўлади.

Батафсил

Қурбон сўйиш учун ваколат қандай берилади?

Савол: Қурбон сўйиш учун ваколат қандай берилади?

Жавоб: Моддалар ҳолида билдирамиз:

1. Қурбонни бошқа одамга сўйдираётганда қалбдан ният қилиб “Аллоҳ розилиги учун ҳайит қурбонини сўйишга сени вакил қилдим” дейиш кифоя. Қурбон молини бошқаси сотиб олиб, яна бошқаси сўядиган бўлса, “Ҳайит қурбонлигини олишга, олдиришга, сўйишга ва сўйдиришга сени умумий вакил қилдим” дейди. Ёхуд қисқача “Қурбонлик ишимни ҳал қилиш учун сени умумий вакил қилдим” дейиш ҳам кифоя бўлади.

2. Бир кишига қурбон сўйиш вожиб бўлмаса ҳам вакили вожиб деб сўйса, қурбон нофила сифатида саҳиҳ бўлади. Назр, ақиқа ёки нофила қурбонлик янглишиб, вожиб деб сўйиладиган бўлса, зарари йўқ.

Батафсил