Тўғри йўлда бўлишнинг шартлари

Савол: Ҳозир турли жамоатлар бир неча масалада бир-бирларига зид қарашларга эга. Бирининг ҳалол деганига бошқаси ҳаром дейди. Бирининг суннат деганига иккинчиси бидъат дейди. Қайси жамоанинг айтганлари тўғри?

Жавоб: Ҳадиси шарифларда аҳли суннат вал жамоат эътиқодида бўлиш ва солиҳларни севиб улар билан бирга бўлишга ҳаракат қилиш, улардан ажралмаслик амр этилади. Тўғри йўлда бўлишнинг ўз шартлари бор. Буларнинг баъзиларини айтиб ўтайлик:

1) Ягона ҳақ дин исломиятдир.

Батафсил

Тўғридек кўринадиган хатоликлар

Савол: “Пайғамбар худо эмас-ку, у ҳам инсон” ёки “Олимлар пайғамбар эмас, улар ҳам инсон. Масалан, имоми Аъзам ҳам хато қилади” дейиш тўғрими?

Жавоб: Ёмонлаш мақсадида айтилган бундай сўзлар ҳарқанча тўғри бўлса ҳам, нотўғридир. Мана шундай замирида ҳақорат яширинган бемаъни одамларнинг гапларидан бирнеча мисоллар келтириб ўтамиз. Гумроҳлар:

 1) “Пайғамбар Аллоҳнинг ҳалол қилганини ҳаром қила олмайди” дейишади. Бу гаплари билан гўёки икки жаҳон сарвари бўлмиш Пайғамбаримиз шундай ишларни қилаётгандек тасаввур уйғотишга уринишади.

Батафсил

Кимларга мазҳабсиз деб айтилади

Савол: Диний китоблар ёзиб, динга хизмат қилаётган инсонларга маълум бир мазҳабга тобе бўлмади,- деган сабаб билан "мазҳабсиз" деб ҳақорат ва туҳматлар қилиш инсофданми?

Жавоб: “Мазҳабсиз” таъбири - диний таъбирдир. Ҳақорат билан ҳеч қандай алоқаси йўқ. Дини бўлмаганга динсиз, ақли бўлмаганга ақлсиз, пули бўлмаганга пулсиз, мазҳаби бўлмаганга мазҳабсиз дейилади. Бу табиий  нарса. Масалан, Афғоний, Абдуҳ ва Қарзовий деган шахсларнинг ўзлари: "бизнинг мазҳабимиз йўқ",- деб ҳамиша баралла жар солишган. Уларни ўзлари фахрланиб айтиб юрган сифатлари билан таърифлаш, яъни мазҳабсиз деб айтиш ҳақорат ёки туҳмат бўлмайди. Аксинча ҳақиқатни очиқча айтиш бўлади.

Батафсил

Азон ва иқомат

Азон - хабар бериш, халққа билдириш деганидир. Беш вақт намоз учун, қазо намозлари учун ва Жума намозларида эркакларнинг азон айтишлари - суннати муаккададир. Аёл кишиларга, азон ёки иқомат айтиш макруҳдир. Азон - бошқаларга билдирмоқ мақсадида юксакроқ жойга чиқиб, бевосита ўз жонли овози билан айтиш орқали адо этиладиган ибодатдир. Азон айтаётганда муаззиннинг, икки қўлини қулоқларига кўтариб, бармоқларининг биттаси билан қулоқ тешикларини беркитиши мустаҳабдир. Иқомат айтиш, азон айтишдан афзалроқдир. Азон ҳам, иқомат ҳам Қиблага қараб айтилади. Азон ва иқомат айтаётганда гапирмаслик ва бири салом берса, муаззин алик олмаслиги керак.

Батафсил

Қутбларда намоз ва рўза

Ҳар бир мамлакатнинг намоз вақтлари, ўша мамлакатнинг экватордан узоқлиги ва мавсум (фасл)ларга қараб ўзгариб туради.

67ºС даражадан юқорида, шимолий қутб доирасининг яъни, 67ºС градус паралеллдан юқорида жойлашган совуқ ўлка ва мамлакатларда, қуёшнинг горизонтал қиялиги ортган пайтда, оқшом уфқ қораймасдан туриб Субҳ-и содиқ (саҳар) бошланади. Шунинг учун Болтиқ (Балтика) денгизининг шимолий чеккасида, ёз бўйича тун бўлмайди. Бу сабабдан хуфтон ва бомдод намозларининг вақти ҳам кирмайди. Ҳанафий мазҳабида, вақт - намознинг сабаби ҳисобланади. Агар сабаб мавжуд бўлмаса, намоз ҳам фарз бўлмайди. У ҳолда, ўшанга ўхшаш мамлакатларда истиқомат қилаётган мусулмонларга бу икки вақтда намоз фарз бўлмайди. Жанубий ярим шарда ҳамма тараф уммон билан қоплангани учун унақа мамлакат ҳам мавжуд эмас.

Шаъбон ойининг ўттизинчи куни ер куррасининг хоҳлаган бир шаҳрида ҳилол (янги ой) кўринса, бутун дунёда рўза тутишга бошланиши фарз бўлади. Кундуз кўринадиган ҳилол, келаётган кечанинг ҳилоли бўлиб ҳисобланади. Шунинг учун динига содиқ мусулмонлар, Рамазон ойининг кирганини, мазҳабсиз мамлакатларнинг бесавод масхарабозларидан эмас. Илмий китоблар раҳбарлигида ҳилолни кузатиш орқали ўрганишлари керак.

[Қутбларга ва Ойга сафар қилган мусулмон, агар сафарийликка ният қилмаган бўлса, Рамазон ойи кирди дегунча ҳар куни рўза тутиши лозим бўлади. Кундузи 24 соатдан узун бўладиган ўлкалардаги мусулмонлар, Рўза [саҳарлик ва ифтор]ларини соатга қараб тутишади. Улар, кундузи узун бўлмайдиган шаҳарлардаги тақвимлардан фойдаланишади. Агар рўза тутмасалар, кундузи узун бўлмаган шаҳарларга қайтиб келишганларида, қазосини тутишади.]

Батафсил

Намоз вақтлари

Расули Акрам “саллаллоҳу алайҳи ва саллам” бир ҳадиси шарифларида айтдиларки: «Жаброил “алайҳиссалом” Каъбанинг эшиги ёнида менга икки кун имом бўлди. Иккаламиз, шарқ тараф оқара бошлаган пайтда БОМДОД намозини, Қуёш тик вазиятдан бироз оғганида ПЕШИН намозини, ҳар жисмнинг сояси ўз бўйига тенглашган пайтда АСР намозини, Қуёш тўлиқ ботган заҳоти ШОМ намозини ва ғарбда уфқ қорайгандан бошлаб ХУФТОН намозини ўқидик. Иккинчи куни эса, Бомдод намозини кун (ҳамма нарса бемалол кўринадиган бўлиб) ёришганида ўқидик. Пешин намозини, ҳар жисмнинг сояси ўз бўйининг икки бараварига тенглашганида; Аср намозини ҳам дарров унинг орқасидан; Шом намозини, рўза (ифтор вақти) очадиган пайтда ва Хуфтон намозини эса, кечанинг учда бири ўтгач ўқидик. Ундан кейин, “Ё Муҳаммад “алайҳиссалом”, Сенинг ва ўтган пайғамбарларнинг намоз вақтлари мана шу бўлди. Умматинг беш вақт намоздан ҳар бирини, мана шу икки вақт орасида адо этсин”-деди». Ҳар куни ўқилиши амр қилинган намоз сонининг бешта эканлиги ушбу ҳадиси шарифдан ҳам англашилмоқда.

Батафсил