Муҳаррам ойи Қуръони каримда қиймат берилган тўрт ойдан бири. Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутиш бутун бир йил рўза тутгандек фазилатлидир. Ҳадиси шарифда: “Рамазон ойидан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди. (Муслим)
Бу оқшом, Ҳижрий тақвимга кўра янги йилнинг илк кечаси, эртага (31.08.2019) илк куни бўлади.
Муҳаррам ойи - Исломий қамарий йилнинг биринчи ойи ва Қуръони Каримда эҳтиром қилинган тўрт ойдан биридир. Муҳаррам ойининг биринчи кечаси мусулмонларнинг қамарий янги йил кечасидир. Бу кечани ибодат билан ўтказиб, унга ҳурмат кўрсатиш керак. Ҳурмат кўрсатиш гуноҳ қилмаслик орқали амалга ошади. Зул-ҳижжа ойининг сўнгги куни ва Муҳаррам ойининг биринчи куни рўза тутган одам бутун йил рўза тутгандек савобга эришади. Бир ҳадиси шарифда “Рамазондан кейин энг фазилатли рўза Муҳаррам ойида тутилган рўзадир” деб марҳамат қилинди.
Савол: Рағоиб кечаси қачон бўлади? Бу кечада ўқиладиган махсус намоз борми?
Жавоб: Ражаб ойининг илк жума кечасига Рағоиб кечаси дейилади. 2024 йили бу кеча 11 январдан 12 январга ўтар кечаси бўлади. Бу кечада қилинган дуолар рад этилмайди ва намоз, рўза, садақа каби ибодатларга ҳисобсиз савоблар берилади.
Бу кеча Пайғамбаримизнинг оталари уйланган кеча эмас. Бу гап нотўғри. Чунки у ҳолда Расулуллоҳ тўққиз ой бўлмасдан дунёга келган бўлиб чиқади. Бу эса ҳомилада нуқсонлик ва қусурдир. Муҳтарам пайғамбаримиз ҳар жиҳатдан одамзоднинг энг устуни ва энг қусурсизи бўлганларидек Омина онамиз нурланган пайтларида ҳам қусурсиз эдилар. Ҳомиладорлик муддатининг меъёридан кам бўлиши тиббиётда айб ва нуқсон саналади.
Савол: Меърож нима дегани ва бу кечанинг аҳамиятли томони нима?
Жавоб: Меърож зинапоя деганидир. Расулуллоҳнинг кўкларга чиқарилиб, биз билмайдиган жойларгача кўтарилган Ражаб ойининг 27-кечаси. Исро сурасининг илк ояти каримасида Меърож ҳақида маълумот берилган.
Мутазила фирқасидагилар Расулуллоҳ жанобимизнинг бир онда Жаннатни, Жаҳаннамни ва бир қанча жойларни кезиб келишига ақллари бовар қилмайди. “Меърожни қабул этиш Аллоҳга макон иснод қилган бўлади” деб Меърожни инкор этадилар. Аллоҳу таоло ҳазрати Мусо билан Тур тоғида гаплашган. Бундан Тур тоғи Аллоҳу таолонинг макони деган маъно келиб чиқмайди. Жаннатга кирган мўминлар ҳам Аллоҳу таолони кўрадилар. Жаннат ҳам Аллоҳу таолонинг макони эмас. Аллоҳу таоло макондан муназзаҳдир.
Барот кечаси Шаъбон ойининг 15 кечасидир. Бу йил (2024) 24 февралдан 25 февралга ўтар кечаси бўлади. Тафсирларда Қуръони каримнинг бу кеча Лавҳ-ул-маҳфузга тушгани билдирилган. Ояти каримада маолан “Очиқ-ойдин бўлган Китобга онт бўлсинки, биз уни (Қуръонни) муборак бир кечада туширдик. Албатта биз инсонларни огоҳлантирмоқдамиз” деб буюрилган. (Духон, 2-3)
Ҳар йили Шаъбон ойининг 15-чи Барот кечасида шу йили бўладиган нарсалар, амаллар, умрлар, ўлим сабаблари, даражаларнинг кўтарилиш-пасайиши, яъни барча нарса Лавҳ-ул маҳфуздан олиниб малакларга маълум қилинади. Сарвари олам жанобимиз бу кеча кўп ибодат, кўп дуо қилардилар.
Шаъбон ойида нима сабабли кўп рўза тутганлиги сўралганида Расулуллоҳ: “Шаъбон шундай фазилатли ойки, инсонлар бундан ғофилдир. Бу ойда амаллар оламларнинг Раббига арз қилинади. Мен ҳам амалларимнинг мен рўзадор пайтимда арз қилинишини истайман” деб марҳамат қилганлар. (Насоий)
Савол: Мавлудни нишонлаш бидъатми?
Жавоб: Мавлуд - таваллуд чоғ, туғилган пайт демакдир. Мавлуд кечаси Рабиул аввал ойининг 11 ва 12 кунлари орасидаги кеча. Бу (2022) йил 7 октябрдан 8 октябрга ўтар кечасига тўғри келади. Сарвари оламнинг (алайҳиссалом) туғилган кунлари, барча мусулмонларнинг байрамидир.
Расулуллоҳ дунёга келганида амакиси Абу Лаҳабнинг жорияси Сувайба “Укангиз Абдуллоҳ ўғиллик бўлди” деб хушхабар келтирганида хурсанд бўлганидан “Унга сут бериш шарти билан сени озод этдим” деган эди. Шу сабабдан Абу Лаҳабнинг азоби ҳар Мавлуд кечасида енгиллайди.
Савол: Қадр кечасининг аҳаммияти ҳақида маълумот берсангиз?
Жавоб: Лайла-тул-қадр (Қадр кечаси) - Рамазони шариф ойи ичидаги энг қийматли кечадир. Баъзи олимларга кўра мавлуд кечасидан кейинги энг қийматли кечадир. Қадр кечаси фақат бу умматга хос. Бошқа пайғамбарларга бундай фазилатли кеча берилмаган. Бир ҳадиси шарифда “Аллоҳу таоло Қадр кечасини умматимга ҳадя қилди, бошқа умматга бермади” деб марҳамат қилинди. (Дайламий)
Рамазон ойининг сўнгги куни ва байрамнинг илк куни орасидаги кечага Рамазон ҳайити кечаси дейилади. Ҳадиси шарифларда марҳамат қилиндики:
“Раҳмат эшиклари тўрт кечада очилади. Бу кечаларда қилинган дуолар рад қилинмайди. Улар: Рамазон ва Қурбон байрамининг биринчи кечалари, Барот ва Арафа кечасидир.” (Исфаҳоний)
“Шу беш кечада қилинган дуо рад этилмайди. Рағоиб кечаси, Барот кечаси, Жума кечаси, Рамазон ва Қурбон ҳайити кечалари.” (Ибн Асокир)
Ҳайит куни вақтли уйғониш, ғусл олиш, мисвокланиш, хушбўй ҳидлар билан суриниш, янги ва тоза кийим кийиш, қувончини маълум қилиш, узук тақиш, дуч келган мўминларга мутабассим чеҳра билан салом бериш, фақирларга кўп садақа бериш, исломиятга тўғри хизмат қилаётганларга ёрдам бериш, аразлашиб қолганларни яраштириш, қариндошларни, дин биродарларини бориб кўриш, уларга ҳадялар бериш суннат. Ҳайит кечаларини иҳё қилган (ибодат билан ўтказган) мўминлар буюк саодатга эришади.
