Рамазонга ҳурматнинг натижаси

Рамазон ойи эди. Мусулмон маҳалласида яшайдиган бир мажусийнинг кичик ўғли рўзадор мусулмонларнинг орасида нон еб юрганди. Отаси ўғлининг бу ишини кўриб “Ўғлим, мусулмонлар орасида овқатланадими? Улар бу кунларда рўза тутмоқдалар, бу кунлар улар учун муборак кунлардир. Ҳурмат кўрсатиш керак” деб унга дашном берди ва “Бор, уйга кириб е” дея ўғлини уйга киритиб юборди.

Бу воқеадан бир неча йил кейин бу мажусий вафот этди. Унинг ўлимидан кейин шу шаҳардаги бир мусулмон тушида уни Жаннати аълода кўрди. Мажусийга “Бу неъматга қандай эришдинг? Биз сени мажусий деб ўйлардик. Ҳатто ўлганингда жаноза намозини ҳам ўқимадик” деди. Мажусий “Ҳа. Тўғри айтасан. Мен бир мажусий эдим. Аммо бир куни кичик ўғлим мусулмон маҳалласида улар рўзадор бўлгани ҳолда ҳамманинг ичида овқат ерди. Мен боламнинг ҳамманинг кўз ўнгида овқатланишига рухсат бермадим. Мусулмонлар ҳурмат кўрсатган бир нарсага мен ҳам ҳурмат кўрсатагним учун Жаноби Аллоҳ касалланиб ётганимда мени мусулмон этиш билан шарафлантирди. Мусулмон бўлиб вафот этганим учун бу неъматларга қовушдим” деб жавоб берди.

Батафсил

Уни фаришталар чўмилтирди

Ухуд жангида уйланганига бир кун бўлганига қарамай Пайғамбар жанобимизнинг амрига бўйсунган ҳазрати Ханзала ҳам иштирок этганди. Жанг тугагач, мусулмонлар Мадинага қайта бошладилар. Жангда иштирок этганларнинг яқинлари бизникилар қайтиб келармикан деб ҳаяжон билан йўлга чиқиб кутмоқда эдилар. Уларнинг орасида уйланганига бир кун бўлган ва Пайғамбар жанобимизнинг амрига бўйсуниб, ярим кечаси жангга чиқиб кетиб, шаҳид бўлган ҳазрати Ханзаланинг келинчаги ҳам бор эди. Барча ҳаяжон билан жангдан қайтганлардан ўзининг яқинларини сўраб-суриштирардилар. Аммо ҳеч ким буларга жавоб бермас. Саволларга фақат севгили Пайғамбар алайҳиссалом жавоб берарди.

Энг охирида савол бериш навбати Ханзаланинг келинчагига келди. Расулуллоҳ жанобимизга яқинлашиб сўради: “Эй Аллоҳнинг Расули, Ханзала қаерда?”

Севгили Пайғамбаримиз “Ханзала шаҳид бўлди” деб жавоб берди.

Шунда Ханзаланинг келинчаги ерга қараб, паст овозда: “Ё Расулуллоҳ, ҳозир гапирадиган нарсам оила сиридир. Сизларга маълумки, Ханзала билан ҳаётимизнинг илк кечаси эди. Ханзала сизнинг муборак амрингизга бўйсуниб, ғусл таҳоратини олмасдан жангга қатнашди. Шу сабабдан амр этинг, эримни топиб, уни ювсинлар” деди.

Пайғамбар жанобимиз айтдики:

“Сен Ханзала учун ҳечам хавотирланма. Мен Ханзалани фаришталар чўмилтираётганини кўрдим.”

Шунинг учун унга “Ғасилул малоика”, яъни “Фаришталар ғусл олдирган Ханзала” дейилади.

Батафсил

Улар уй ҳам қурадиларми?

Нуҳ алайҳиссалом замонида инсонларнинг умри узун бўлган экан. 800-1000 йил умр сурар эканлар. Бир аёлнинг ўғли вафот этибди. Бу аёл қаттиқ қайғуриб, йиғлабди. Қўшни аёллардан бири айтибди:

- Нимага бунча йиғлайсан. Аллоҳу таолонинг тақдири шундай экан.

- Албатта шундай. Мен унга йиғламаяпман.

- Унда нимага йиғлаяпсан?

- Болам кўп яшамади деб, оналик шафқатим билан йиғлаяпман.

- Боланг неча ёшда эди?

- 275 ёшда эди.

- Агар сен бунга йиғлайдиган бўлсанг, охир замонда келадиган уммат нима қилсин, умрлари 50-60 йил бўлади.

- Жиддий айтяпсанми?

- Албатта.

- Аллоҳ, Аллоҳ, улар уй ҳам қурадими?

- Ҳа, яна битта эмас, бир нечта уй қурар эканлар.

- Мен уларнинг ўрнида бўлсам, чодиримнинг қозиғини ҳам ўзгартирмасдим.

Батафсил

Нимангга ишониб кибрланяпсан?

Боязид Бистомий ҳазратлари бир куни тоза, янги либосларини кийиб, тор кўчадан масжидга кетаётганда йўлнинг ўртасида ётган бир хўтир итга дуч келади. Кўча шунчалик торки, икки ёнма-ён зўрға юради. Бу муборак зот тўрт мазҳабнинг шартларига ҳам риоя этгани учун ва Шофий мазҳабида ит нажс бўлгани учун бу итга тегиб, кийими ифлос бўлмаслиги учун этакларини кўтариб, унинг ёнидан ўтаётганида ит инсон тили билан “Эй Боязид, сен ким бўлибсан. Мени хўтир ит қилиб яратган ҳам, сени Боязид Бистомий қилиб яратган ҳам бир Аллоҳдир. Мени ит қилиб яратган Раббим, мени Боязид сени хўтир бир ит қилиб ярата оларди. Нимангга ишониб кибрланяпсан?” деди.

Боязид ҳазратлари бу ишидан жуда пушаймон бўлди.

Батафсил

Мутазила, Жабриячи ва атеист

Имом Аъзам ҳазратларига бир атеист, бир мутазила ва бир жабриячи келади. Атеист сўрайди:

“Аллоҳ бор бўлса, бор бўлган нарса кўринади. Борлигини исбот эт.”

Ўзини ақлли ҳисобловчи мутазила фирқасидаги кимса сўради:

“Жаҳаннамда олов бор. Шайтон ҳам оловдан яратилган. У ҳолда шайтонга жазо бериш мумкинми?”

Жабриячи сўрабди:

“Сен иродаи жузиа бор дейсан. Ҳамма нарсанинг яратувчиси Холиқ бўлса, инсон нимаям қила оларди?”

Имом Аъзам уч ҳовуч нам тупроқдан тўп ясаб, уч тўпни уччовига отади. Уччови ҳам қозига бориб, унинг устидан шикоят қиладилар. Қози имом Аъзамни чақириб, нимага уларга лой отганининг сабабини сўрайди.

Имом Аъзам ҳазратлари айтадики: “Улар менга савол бердилар. Мен эса жавоб бердим. Атеист Аллоҳ бор бўлса, бор бўлган нарса кўриниши керак деди. Тупроқ бошимни оғритди деб сизга шикоят қилмоқда. Модомики оғриётган бўлса, оғриқни менга кўрсатиши лозим бўлади. Агар оғриқни кўра олмаётган бўлса, Аллоҳни қандай кўради. Атеист ақлсиздир, ақли бўлса кўрсатарди. Руҳ ҳам ақл каби кўринмайди. Аммо қилганларидан билинади. Коинотнинг бор бўлиши ҳам унинг бир яратувчиси бўлиши кераклигини кўрсатади.

Мутазила эса тупроқдан яратилгани билан лойдан озор чекмоқда. Тупроқ тупроққа таъсир этганидек, олов ҳам оловга таъсир этади. Темир арра темирни кесгани каби олов ҳам оловни ёқади.

Жабриячи эса “Аллоҳ ҳар ишни мажбуран қилдиради” дейди. У ҳолда бу лойни Аллоҳ отди, нега мендан шикоят қилади. Ўзлари ўзларини ёлғончига чиқармоқда.”

Ҳазрати Имомнинг бундай қисқа жавоблари кўп. Масалан, бир атеист билан соат ўнда учрашиб, мунозара этиш учун келишдилар. Ҳазрати Имом атайлаб учрашувга бир соат кеч келади. Атеист имомнинг кечикканига “Имомингиз қўрқиб, келмаяпти” дейди. Имом келгач, нимага кечикканлигини сўрайди. Имом “Қайиқ йўқ экан. Дарёдан ўтолмадим. Қарасам, дарахтлардан синиб тушган шохлар ўз-ўзидан қайиқ бўлишни бошлади. Қайиқ тайёр бўлгач, уни миниб, дарёдан ўтдим. Шу сабабли кеч қолдим” деб жавоб берибди. Атеист унинг устидан кулиб “Кўрдингизми, қандай ёлғончи. Ҳеч замон ўз-ўзидан, бир устаси бўлмасдан қайиқ қуриладими?” дейди. Ҳазрати Имом дарҳол жавоб беради: “Эй атеист, бир қайиқ устасиз ўз-ўзидан бўла олмаса, бу улкан коинот қанақасига ўз-ўзидан ҳосил бўлади.” Шу тариқа атеист билан мунозара этмасдан туриб, ғолиб чиқади.

Яна бир атеист “Агар Аллоҳ бор бўлса, бошланғичи бўлмагани каби сўнгсиз ҳм бўлолмайди. Яъни Аллоҳ азалий ва абадий эмас” дейди. Ҳазрати Имом “Бирдан аввал сон борми?” деб сўрайди. Атеист “Йўқ” деб жавоб беради. Ҳазрати Имом “Бўлмаса, сонларни охиригача сана” дейди. Атеист бироз санагандан кейин тўхтайди. Имом “Давом эт, охиригача сана” дейди. Атеист “Миллион, миллиард, триллион, катриллион... Буларнинг охири йўқ” дейди. Ҳазрати Имом “Сонларнинг 1дан аввали ва охири бўлмаганига кўра, коинотнинг яратувчиси азалий ва абадий бўла олмайдими?” дейди.

Имом орқасида нима учун Фотиҳа ўқитмайсан деганларга шундай жавоб беради:

“Сизлар қирқ кишисиз. Барчангизни алоҳида-алоҳида инонтирайми ёки энг ишонганингиз илм соҳиби инонса, сизлар ҳам қабул этасизларми?”

Одамлар “Қабул этамиз” дейдилар. Шунда ҳазрати Имом “Мунозара бошланмасдан тугади. Сизлар қирқ кишидан бирига ишонасиз, уни танладингиз. Мен ҳам имомнинг ўқигани етади, жамоатнинг ўқиши керакмас демоқдаман. Сизлар бир кишига қандай ишонган бўлсангиз, мен ҳам имомга шундай ишондим” деб жавоб беради.

Батафсил

Муҳаммад Ходимий ҳазратлари

Маҳмуд Хон I Мадинаи мунавварага борганди. Шу вақтлар Ҳарам қўриқчиси бўлган Ҳожи Башир Оғадан “Ҳарами шарифда бўлган вақтингда бу ерда ғаройиб бир ҳодиса бўлдими?” деб сўради.

У бу воқеани айтиб берди:

“Равзаи Мутаҳаррадаги Жибрил эшиги баъзи кечалари саҳар вақти очилади. Аммо ичкарига бировнинг кирганини кўрмасдим. Бир куни эрталабгача ухламай, қандай баҳо билан бўлса ҳам бунинг ҳикматини билишга қарор қилдим. Бир неча кун кузатдим. Бир кеча эшик яна очилди. Дарҳол югурдим, ичкарида бир зот бор эди. Кимлигини сўрадим. Менга Коня Ходимдан эканлигини айтди. Имом Биргивийнинг “Тариқати Муҳаммадия” номли китобини шарҳ этганлигини, шубҳа этган баъзи жойларни шахсан Расулуллоҳдан ўрганишга келганини айтди. Уни ўзимнинг хонамга олиб келдим. Бироз вақтдан кейин мендан кетишга рухсат сўради. Мен бомдод намозидан кейин яна хонамга ташриф буюришини илтимос қилдим. У “Мамлакатимда имомлик вазифам бор, менга рухсат бер” деди ва хонадан чиқиб кетди. Бундан сўнгра ҳам гоҳи-гоҳида келиб турарди, у билан кўришардик...”

Маҳмуд Хон I воқеанинг тўғрилигига ишонч ҳосил қилиш учун мамлакатининг бир неча олимлари билан Муҳаммад Ходимий ҳазратларини ҳам ҳузурига чақирди. Сўнгра Ҳожи Башир Оғани чақирди. Ҳожи Башир Оға бу кўпчилик орасидан Муҳаммад Ходимий ҳазратларини таниб, унинг олдига бориб “Хуш келибсиз” деди. Подишоҳ ва у ердаги кишилар ҳам воқеанинг тўғрилигига ишонч ҳосил қилдилар.

Батафсил

Гапир, эй Жунайд

Жунайди Бағдодий ҳазратлари устози ҳаётлигида одоб сақлаб, 30 йил дин ҳақида гапирмаганди. Яъни ўртага чиқиб ваъз-насиҳат қилмаганди. Бир куни тушида Расулуллоҳни кўрибди. Расулуллоҳ унга “Гапир, эй Жунайд” деб амр этади.

Тонг отгач, буни устозига қадай айтишини билмай тараддудланиб, устозининг уйига боради. Эшикни қоқиб, устозининг ҳузурига киради. Ҳали гапиришни бошламасдан туриб устози “Гапир, эй Жунайд, худди шу тушни мен ҳам кўрдим” деб айтади.

Батафсил

Кибрнинг зарари

          Гуноҳга битта тавба кифоя қилади, лекин тоатга мингта тавба ҳам етмайди. Гуноҳ қилган киши тавба қилса, Аллоҳу таоло уни мағфират қилади. Лекин ибодат қилган киши шу ибодати туфайли фахрланиб, кибрга берилиши мумкин. Бунга мингта тавба ҳам кифоя қилмайди. Бани Исроилда бир фосиқ бор эди. Яна ўша қавмда битта обид (ибодатгўй) ҳам ибодати билан шуҳрат қозонганди. Ҳалиги фосиқ бу обиднинг ёнидан ўтиб кетаётиб “Бориб, шу обиднинг ёнида бирпас ўтирайин. Балки Аллоҳу таоло унинг ҳурматига мени ҳам мағфиратига олар” деб ўйлади. Бориб обиднинг ёнига ўтирди. Обид эса устида булут соя қилиб юргани учун кибрланиб “Манави фосиқ менинг ёнимга келиб ўтиришга қандай журъат қилди? Тенг тенги билан-ку ахир” деб ундан юзини ўгирди. Бундан дили ранжиган фосиқ ноилож ўрнидан туриб кетди. Аммо обиднинг устига соя қилиб юрган булут ҳам фосиқ билан бирга сузиб кетди. Аллоҳу таоло ўша замоннинг пайғамбарига “Инсонларга ниятларига қараб муомала қиламан. Фосиқнинг гуноҳларини унинг ўша яхши нияти сабабли кечирдим. Обиднинг бутун ибодатларини эса, кибру ҳавоси дастидан йўқ қилдим” деб ваҳий туширди.

Батафсил

Салавотнинг фойдаси

Суфёни Саврий ҳазратлари айтади:

Каъбани тавоф этаётганда ҳар қадамида салавот ўқиган бир кишини учратдим. Унга “Сен керакли дуоларни ташлаб, фақат салавот ўқияпсан. Ҳар жой учун алоҳида ўқиладиган дуолар бор” дедим. У “Сен кимсан?” деб сўради. Мен ўзимни таништирдим. У “Сен авомлардан эмассан, олим экансан. Сенга гапириб берайин” деб бошлади:

Отам билан Байтуллоҳга бориш учун йўлга чиқдик. Йўлда отам касалланди. Уни даволаш учун астойдил ҳаракат қилганимга қарамай отам вафот этди. Вафот этиши билан юзи қорайиб кетганини кўрдим. Юзини бекитдим. Ёнида ўтириб, ухлаб қолибман. Тушимда шундай бир зотни кўрдимки, ундан гўзал юзли ҳеч кимни кўрмагандим. Ундан жуда гўзал ҳид келарди. Отамнинг ёнига келди. Юзини бекитган ёпинчиқни олиб, кафтини отамнинг юзига сурди. Отамнинг қора юзи нурланди, оппоқ бўлди. Бу зотдан ким эканлигини сўраганимда “Мен Расулуллоҳман. Отанг умрини бекор ўтказди. Аммо менга кўп салавот ўқирди, ҳозир қайғуда эканлигини менга билдирдилар, ўзи ҳам мендан ёрдам истади. Кўп салавот ўқиган мўминга мен, албатта, ёрдам бераман” деб марҳамат қилдилар. Уйғониб, отамнинг юзи оппоқ бўлганини кўрдим. Мана шу сабабли, қаерда бўлсам ҳам Пайғамбар жанобимизга кўп салавот ўқийман.

Батафсил

Кибрдан сақланиш

Авлиёуллоҳдан бир зот Рамазон ойида талабалари билан бирга бир шаҳарга бориш учун йўлга чиқдилар. Шаҳарга яқинлашганларида тўп-тўп одамларнинг уларни кутиб олишга чиққанини кўрдилар. Муборак зот дарҳол тугунидан қотган нонни чиқариб, оғзига солди. Буни кўрган аҳоли “Биз бу зотни олим ва авлиё деб билардик. Рамазон ойида рўза тутмабди, бунинг устига очиқдан-очиқ овқат еяпти. Бундай одамнинг суҳбатини эшитишнинг кераги йўқ” деб тарқаб кетдилар.

Талабалари бу зотдан қилган ишининг ҳикматини сўраганларида “Шунча одамнинг бизни кутиб олиш учун йўлга чиққанини кўриб, қалбимга кибр ва улуғворлик келишидан қўрқдим. Уларнинг олдида ўзимни паст кўрсатиб, нафсимни ерга уриш учун бу ишни қилдим. Нонни чайнадим, аммо ютмадим. Барча нон еяпти деб ўйлади. Қалбимга кибр жойлашиб, Аллоҳу таолонинг ғазабига сабаб бўлганимда ҳолим нима кечарди” деб жавоб берди. 

Батафсил