Аслида хаста менман

Жунайд Бағдодий ҳазратларининг кўзларида қаттиқ оғриқ пайдо бўлди. Барчага яхшилик қиладиган, сахийлиги билан машҳур бўлган бир табибни чақиришди. Бу табиб насроний эди. Кўздан кечиргандан кейин “Кўзларингизга асло сув текказманг, сув тегса кўр бўлиб қоласиз” деди. Жунайд Бағдодий ҳазратлари “Кўзларимга сув текказмай, қандай таҳорат оламан?” деганида “Агар кўзларингиз сизга керак бўлса, сув текказмайсиз” деди. Жунайд Бағдодий ҳазратлари таҳорат олиб, намоз ўқиди ва намоздан кейин бироз ухлади. Тушида “Кўзларини Аллоҳ учун, Аллоҳнинг амри бўлган намоз учун фидо этган банданинг кўзларига шифо берамиз” дейилди. Уйғонганида кўзларидаги оғриқ қолмаганди.

Эртасига назорат учун келган табиб кўзларининг бутунлай соғайиб кетганини кўриб, ажабланди. Ҳайратомуз оҳангда “Бундай иллатнинг бир кунда бутунлай йўқолиши тиббиёт тарихида кузатилмаган ва бўлиши ҳам мумкин эмас. Қандай соғайиб кетди?” деб сўради.

Жунайд Бағдодий ҳазратлари тушини айтиб берди. Табиб дарров эгилиб қўлини ўпиб, имон келтирди: “Аслида хаста сиз эмас, мен эканман. Сизнинг кўзларингиз оғриган бўлса, меники кўр экан. Ҳақиқатни кўролмаган мен эканман” деди.

Ҳикмати илоҳийга қаранг, сахий ва яхшилик қилувчи бир насронийнинг ҳидоятга қовушиши учун Аллоҳу таоло Жунайд Бағдодий ҳазратларининг кўзларига оғриқ беради. Шу тариқа табибнинг ҳидоятига сабаб қилади.

Батафсил

Сен нимага йиғлаяпсан?

Ҳасан Басрий ҳазратларига бир зот келиб “Менинг бир қизим бор, кеча-кундуз йиғлайвериб, кўзлари кўр бўлди. Бунинг давоси йўқми?” деб ёлвориб сўради. Ҳасан Басрий ҳазратлари қайғуга ботиб, унинг уйига борди.  Қиздан нимага йиғлаганлигини сўради. Қиз дедики: “Жаноб, мен Раббимга ошиқман. Унга ошиқлигим сабабли йиғлаяпман. Гапимни ва ҳолимни тушунадиган йўқ. Сиз бўлмаганингизда буни яна айтмасдим. Кўр бўлган кўзларим учун ҳам сиқилмайман. Агар бу кўзлар охиратда Аллоҳу таолони кўра олса, унга минглаган кўз фидо бўлсин. агар бу кўзлар буюк Аллоҳни кўришга лойиқ бўлмаса, уларни кўз деб олиб юришнинг нима фойдаси бор? Охиратда кўр бўлсалар, дунёдалигида ҳам кўр бўлиб кетсин.”

Ҳасан Басрий ҳазратлари “Шундай давом эт, қизим. Ҳеч қайғурма. Пайғамбар жанобимиз “Киши севгани билан бирга бўлади” деб суюнчилаганлар. Биз аслида бу ерга насиҳатчи ва табиб сифатида келгандик. Даволамоқчи эдик. Ҳолбуки ўзимизга насиҳатчи ва табиб топиб, кетяпмиз” деди.

Батафсил

Гуноҳ хасталигининг дориси

Боязид Бистомий ҳазратлари бир куни руҳий хастахона ёнидан ўтиб кетаётганида биттасининг тўқмоқ билан бир нарсаларни ўраётганини кўриб, ундан сўради:

- Нима қиляпсан?

- Телбаларга дори қиляпман.

- Менинг касалимга ҳам бир дори тавсия этасанми?

- Қандай касаллик?

- Гуноҳ ишлаш.

- Мен гуноҳ касаллигини тушунмайман... Мен телбаларга дори қиламан.

Шунда бу гапларни эшитиб турган бир телба Боязид Бистомий ҳазратларига деди:

- Сенинг касаллигинг давосини мен айтаман. Тавба ҳиди билан истиғфор баргини аралаштир. Қалб ҳовончасида тавҳид тўқмоғи билан майдала. Инсоф элагидан ўтказ. Кўз ёши билан суюлтир. Ишқ тандирида пишир... Тонг ва шомда кўп-кўп е... Шунда сенинг касалингдан асар ҳам қолмайди.

Бистомий ҳазратлари “Эҳ, олчоқ дунё! Демак сени ҳам телба деб бу ерга олиб келибдилар” деб у ердан кетди.

Батафсил

Ҳақиқий олимларнинг ҳоли

Султон Аҳмад Хон бир куни ўзига мос бўлган бир ҳадяни шайх Азиз Маҳмуд Худойи ҳазратларига юборди. Аммо шайх ҳазратлари қабул қилмади. Албатта бу қабцл қилмаслик султонга қаршилик кўрсатиш маъносига келмасди. Буюклардан кўпчилиги принципиаллик қилиб ҳадя қабул этмасдилар.

Султон Аҳмад шайхнинг қабул этмаган ҳадясини яна шу даврнинг маънавият улуғларидан Абдулмажид Сивосийга юборди. У қабул этди. Унга султони худди шу ҳадяни Азиз Маҳмуд Худойи ҳазратларига юборганини, аммо у қабул этмаганини айтдилар. Сивосий ҳазратлари буюкларга хос йўл тутди:

“Шайх Худойи бир қарға эмаски, ўлаксани қабул этадиган” деди.

Азиз Маҳмуд Худойига ҳам “Сиз қабул этмаган ҳадяни шайх Сивосий қабул этди” дедилар. Унинг жавоби шундай бўлди: “Унинг учун ҳеч бир зарари йўқ. Чунки у шундай катта уммон, катта денгизки, бир парча лойнинг ўзини ифлослантирмаслигини билади.”

Батафсил

Бисмиллоҳга ҳурмат

Бишр Ҳофий ҳазратларининг тавбаси шундай бўлган:

Ёшлигида ичкиликка мубтало бўлганди. Бир куни йўлда сархуш ҳолида кетаётиб, устига “Бисмиллоҳ” деб ёзилган қоғозни кўриб қолди. Бунга қаттиқ юраги сирқираб, қоғозни ердан олиб ўпди. Лойларини артиб, тозалагандан кейин гўзал ҳидлар суриб, уйида адеворга илиб қўяди.

Кечаси олим бир зот туш кўради. Тушида “Бор, Бишрга айт. У бизнинг исмимизни тозалади. Биз унинг қалбини тозалаймиз. У бизнинг исмимизни улуғлаб, юқорига осди. Биз ҳам унинг исмини улуғлаб, буюк қулларим орасига қўшамиз. У бизнинг исмимизга гўзал ҳидлар сурди, биз ҳам унинг шахсини қиёматгача мусулмонлар учун гўзал ҳидлар сочадиган юлдуз қилдик” дейилди. Бу туш уч марта такрорланди.

Туш кўрган зот тонг отгач, Бишр Ҳофийни излаб майхонадан топди. Бишр келган зотга дедики:

Батафсил

Сенда кибр бор

Абдулваҳҳоб Шароний ҳазратларининг устози Шайх Закария Ансорий ҳазратларидир. Бу зотнинг ҳам буюк устози бор эди. Бир куни устози билан ўтирганида Хизр алайҳиссалом келди. Суҳбат сўнггида Хизр алайҳиссалом бу зотнинг устозига “Сенинг бу талабангнинг катта бир айби бор. Унинг бундан ортиқ камолотга эришиши мумкин эмас. Бундан тавба этмагунча қутулолмайди” дейди ва кўздан ғойиб бўлади. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари “Устоз, Хизр алайҳиссаломни чақиринг, мен бу айбим нима эканлигини билиб олай” деб ёлворди. Аммо устози “Хизр алайҳиссалом чақирган билан келмайди. Ўзи қачон истаса, шунда келади” деб жавоб беради. Бу зот кунларча тавба этади, қандай камчилиги бўлиши мумкинлиги ҳақида ўйлайди, аммо тополмайди. Бир куни яна устози билан бирга ўтирганида Хизр алайҳиссалом келади. Шу заҳоти бу айб ҳақида сўрайдилар. Хизр алайҳиссалом “Сенда кибр бор. Ёзган ёзувларинг тагига “Шайх Закария Ансорий” деб имзо қўясан. Шайхлик қаерда-ю, сен қаердасан” деб жавоб беради. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари дарров тавба этиб, бундан кейинги ёзган ёзувларининг тагига “Инсонларнинг энг тубани Закария” ва шу каби сифатлар билан исмини ёза бошлади. Аммо ўзи ҳақиқатан Шайх эди.

Шайх Закария Ансорий замонида истиқомат қиладиган ернинг султони бир қарор қабул қилади. Аммо бу қарорнинг динга мос бўлмаган ва халққа зарар берадиган томонлари бор эди. Шайх Закария Ансорий буни эшитгач, зудлик билан отига миниб, Султоннинг ҳузурига йўлга чиқади. Султоннинг одамлари буни эшитиб Султонга “Султоним, Шайх ҳазратлари келмоқда” дейдилар. Султон “Э воҳ, қалъанининг дарвозаларини бекитинглар, занжирланглар” деб буюради. Дарвозаларни беркитиб, занжирлайдилар. Ҳазрат дарвозага келгач, қўлидаги дафтарни занжирларга теккизади. Занжирлар узилиб, дарвозалар очилади. Ҳазрат тўғри Султоннинг олдига боради. Султон “Устоз нима гуноҳ ишладик? Айбимиз нима?” деб сўрайди. Шайх Закария Ансорий ҳазратлари Султонга “Фалон амрим нотўғри. Тўғриси мана бу деб ёз” дейди ва кераклисини ёздиради. Сўнгра чиқиб кетади ва кетаётганида “Мана энди дарвозаларни бекитиб ол” дейди.

Батафсил

Сен қўлингдан келганини қилдинг

Ўзини ичкиликдан қутқара олмаган бир мусулмон хизматчисига тўрт дирҳам бериб, ичкилик келтиришини сўрайди. Хизматчи кетаётиб Мансур бин Аммор деган кимсанинг бир фақирга ёрдам бериш учун пул йиғаётганини кўради. Мансур “Бир фақирга тўрт дирҳам берганга тўрт дуо қиламан” дерди. Хизматчи унга тўрт дирҳамни беради. Мансур айтадики:

- Нима деб дуо қилишимни истайсан?

- Хизматчиликдан озод бўлишни истайман.

- Иккинчи истагингни айт.

- Бу берган тўрт дирҳам меники эмасди. Буни мендан сўрайдилар. Тўрт дирҳам пулим бўлишини истайман.

- Учинчи истагинг нима?

- Хўжайиним тавба қилиб, ичкиликни ташлашини истайман.

- Тўртинчи истагинг нима?

- Аллоҳу таолонинг мени, хўжайинимни, сени ва қавмимизни авф этишини истайман.

Мансур бин Аммор ҳамма айтганлари учун керакли дуоларни қилади. Хизматчи уйига боргач, хўжайини нимага кеч қолганининг сабабини сўрайди. Хизматчи бўлиб ўтган воқеани айтиб беради. Хўжайини сўрайди:

- Сен нималарни истадинг?

- Хизматчиликдан, қулликдан қутулишни истадим.

- Яхши, сени озод этдим. Бошқа нима истадинг?

- Тўрт дирҳам сўрадим.

- Мана тўрт дирҳам. Яна нима истадинг?

- Тавба этиб, ичкиликни ташлашингизни сўрадим.

- Тавба қилдим. Яна нима?

- Аллоҳу таолонинг барчамизни авф этишини сўрадим.

Хўжайини жим қолади ва “Буниси энди менинг қўлимда эмас” дейди. Шу кеча тушида “Сен қўлингдан келганини қиласану, биз қўлимизда бўлганини қилмаймизми? Сени ҳам, хизматчини ҳам, Мансурни ҳам ва шу ерда бўлган барчани авфу мағфират қилдик” деган овозни эшитади.

Батафсил

Соҳибини ким билмайди

Ислом олимларининг буюкларидан Абдуллоҳ бин Муборак бир неча қўй боқиб юрган болани кўрди. Унга ачинди. “Бечора бола! Кичиклигидан қўй боқяпти. Улғайгач, Аллоҳу таолонинг ибодат ва маърифатига қандай қовушади” деб ўйлади. “Бориб, болага Аллоҳу таолони таниши учун бир масала ўргатайин” деб унинг ёнига келди. Уларнинг орасида шундай суҳбат бўлиб ўтди:

- Ўғлим, Аллоҳу таолони биласанми?

- Қул ўз соҳибини қанақасига билмаслиги мумкин...

- Аллоҳу таолони қандай танидинг?

- Мана шу қўйлар ёрдамида танидим.

- Бу қўйлар билан Уни қандай танидинг?

- Бу бир неча қўй чўпонсиз ҳеч нарса қилолмайди. Уларни ҳимоя қиладиган биттаси керак. У уларга сув ва ўт берсин, бўри ва бошқа хавфлардан сақласин. Шундан тушундимки, бу оламдаги ҳамма нарса инсонлар, жин, ҳайвонлар, жониворлар, қанотли қушлар Яратувчисиз бўла олмайдилар. Мана шундай қилиб, қўйлар орқали танидим.

- Аллоҳу таолони қандай деб биласан?

- Ҳеч нарсага ўхшатмасдан биламан.

- Бундай эканлигини қаердан билдинг?

- Яна шу қўйлардан.

- Қанақасига?

- Мен чўпонман. Уларнинг ҳимоячисиман. Улар менинг ҳимоям ва тасарруфимдалар. Улар менинг нима ўйлаётганимни ва нима қилишимни билмайдилар. Уларга диққат билан қарадим. На улар менга ўхшайди, на мен уларга ўхшайман. Демак, чўпон қўйларига ўхшамаса, Аллоҳу таоло ҳам ўзи яратган қулларига ўхшамаслиги билдим. “Унга ўхшаган ҳеч нарса йўқ, у ҳамма нарсани эшитади ва кўради.”

- Яхши нарсаларни айтдинг. Бирор илм ўрганганмисан?

- Мен бу саҳроларда қанақасига илм ўрганаман?

- Яна бундан бошқа нималарни биласан?

- Уч илм биламан. Кўнгил илми, тил илми ва бадан илми.

- Булар нима?

- Кўнгил илми шуки, менга қалб берди. Уни Ўзини таниш ва севиш жойи қилди. Бу қалб билан Уни танийман. Унинг севганларига кўнглимда ер бераман. Севмаганларига жой бермайман ва улардан узоқ бўламан.

Тил илми шуки, менга тил берди. Тилни зикр этиш, Унинг исмини сўзлаш жойи қилди. Бу билан Уни хотирлаб, исмини сўзлашни, У ҳақида бўлмаган сўзлардан сақлашни, бундай гаплардан узоқ бўлишни истади.

Бадан илми шуки, менга бадан берди. Бу билан Унга хизмат этадиган барча нарсани қиламан. Хизмат бўлмаган нарсани эса баданимдан узоқлаштираман.

- Мошаллоҳ, ўғлим. Менга айтадиган гапинг борми?

- Эй жаноб! Олим эканлигинг юзингдан билиниб турибди. Агар илмни Аллоҳ розилиги учун ўрганган бўлсанг, инсонлардан исташни йиғиштир. Йўқ, дунё учун ўрганган бўлсанг, Жаннат орзу ва истагини қалбингдан чиқар.

Батафсил

Эрталабгача намоз ўқи, хотирлайсан

Бир киши пулини сақлайдиган жойини унутиб қўйди. Қанчалик ўйламасин, бир неча кун ҳамма жойни қидиришига қарамай яширган жойини тополмади. Менинг бу дардимга бир чора топадиган бўлса, шу топади деб, тўғри имом Аъзамнинг ҳузурига борди.

Имом Аъзам айтдики: “Бу сенинг масаланг фиқҳга алоқадор эмас. Аммо сенга бир маслаҳат бераман. Сен бориб бугун тонггача намоз ўқи, умид қиламанки, пулни яширган жойингни эслайсан.”

Бу киши эрталабгача намоз ўқишга қарор қилиб, таҳорат олди. Намоз ўқишни бошлади. Кечанинг ярми бўлмасдан пулни қаерга қўйганини эслади. Намозни тўхтатиб, пулни қўйган жойидан олиб, ётди.

Тонг отгач имом Аъзамга “Аллоҳ сендан рози бўлсин, бу дардимга чора топдинг. Кечанинг ярмида пулни қўйган жойимни эсладим” деганида ҳазрати Имом “Кошкийди тонгга қадар ибодат билан машғул бўлсайдинг. Чунки шайтон тонггача ибодат этишингга чидай олмаганлиги учун кечанинг ярмидаёқ сенинг эсингга туширди. Тонггача шукр намозини ўқиганингда жуда яхши бўларди. Сен пулни топишинг билан намозни тўхтатдинг” деди.

Батафсил

Сенга Расулуллоҳнинг саломи бор

Қарзини тўлолмасдан юрган бир фақир Равзаи Мутаҳҳарага келиб “Ё Расулуллоҳ, шафоат эт, қарзимни тўлай олмаяпман” деб аҳволидан арз этди. Бироздан кейин уйқу босиб, ухлаб қолди. Тушида Пайғамбар жанобимизни кўрди.

Расулуллоҳ “Фалон жойга бор, у ерда шундай бир бадавлат зот бор. Унга саломимни айтиб, қарзингни узадиган миқдорда пул сўра. Тўғри гапираётганингга далил сўраса, ҳар куни менга 100 саловот айтмасдан ухламасди, кеча унутди. Шуни эслатгин, бу оқшом унутган саловотини ҳам айтсин” дедилар.

Ҳаяжонда уйғонган фақир бадавлат одамни қидира-қидира топди. Бу одамнинг уйига борганида уни сомонхонада сомон элаётганини кўрди. У сомон ичига беш тийин тушириб қўйиб, шуни топиш учун бутун сомонхонани элакдан ўтказмоқда эди. Фақир кимса унинг бу ҳолини кўриб таажжубланди, аммо мен ўз вазифамни бажарайин деб Расулуллоҳнинг саломини айтди: “Расулуллоҳнинг сенга саломи бор. Саловот келтиришни кеча оқшом унутибсан, шуни бугун кечқурун айтишингни буюрди. Мен эса қарздор бир кимсаман. Менинг 300 дирҳамлик қарзимни тўлашинг учун Пайғамбар жанобимиз мени сенга юборди” деди.

Пайғамбар жанобимиздан салом келиши бу одамга жуда ёқди. Нима деди, нима деди деб уч марта такрорлатди. Яна такрорлашини сўраганида фақир кимса мени масхара қиляпти деб ўйлаб, ортига қайтмоқчи бўлди. Аммо бадавлат киши унинг йўлини тўсиб “Мен сенинг оғзингдан Расулуллоҳ жанобимизнинг саломини кўпроқ эшитиш учун уч марта такрорлатдим. Ҳар айтганингга 300 дирҳамдан бераман. Агар яна такрорлаганингда уларга ҳам 300 дирҳамдан берардим” деб фақирга 900 дирҳам бериб, уни жўнатди.

Батафсил