Савол: Қуръон ўқиётганда нималарга диққат қилиш керак?
Жавоб: Қуръони карим ўқиётганда қуйидагиларга диққат қилиш керак:
1. Таҳоратли ҳолда тоза жойда қиблага қараб, тиззалаб ўтириш керак! Эркаклар боши очиқ ҳолда ўқимаслиги лозим, ҳеч бўлмаса дўппи кийиши керак. Эркакларнинг Қуръони каримни боши очиқ ҳолда ўқиши танзиҳан макруҳ бўлади. (Мусҳафга қараб ўқиш ёддан ўқишдан савоблироқ.)
Савол: Баъзилар “Аёлларнинг билаклари ва сочлари очиқ ҳолда Қуръон ўқиши рухсат, яъни зарари йўқ” дейишади. Ҳолбуки “Саодати Абадия” китобида “Ўзининг аврат жойи очиқ ҳолда ва аврат жойи очиқ бўлган кишилар олдида Қуръони карим ўқиш макруҳдир” дейилган. Аёлларга бу рухсатни ким берган?
Жавоб: Аёлларга ҳеч ким бу рухсатни бермаган. Яъни ҳеч бир китобда бунинг мубоҳ эканлиги билдирилмаган.
Савол: Қуръонни ўзбекча таржимасидан ўқисак савоб оламизми?
Жавоб: Йўқ, ҳархил одамларнинг таржималарини ўқиб, савоб умид қилиш дуруст эмас.
Буюк ислом олими Ибни Ҳожар-и Маккий ҳазратлари айтдики: “Қуръони каримни арабчадан бошқа ҳарф билан ёзиш ва Қуръони карим ўрнига таржимасини ўқиш ҳаромдир.
Савол: Ғарб олимлари Қуръони карим ҳақида нима дейишган?
Жавоб: Ғарбнинг машҳур олимлари, адиблар Қуръони карим ҳақида ўз ҳайратларини изҳор этишган:
Машҳур адиблардан бири бўлган немис шоири Гёте Қуръони каримнинг бутунлай тўғри бўлмаган немисча таржимасини ўқиганидан кейин “Ичидаги такрорлардан сиқилдим. Лекин ифоданинг азамати, кўркамлиги қаршисида ҳайрон қолдим” дейишдан ўзини ололмаган.
Савол: Баъзи динсизлар Қуръонни Расулуллоҳнинг ўзи ёзганлигини, Аллоҳнинг каломи эмаслигини айтмоқдалар. Бу ҳақида ояти карима йўқми?
Жавоб: Ояти карима бор, лекин атеистлар оятга ишонмайди. Муҳаммад алайҳиссалом пайғамбар эканликларини мўъжизалар билан ҳам исботлаганлар.
Савол: “Қуръон ва суннат турганда мазҳабларга эргашилмайди. Шахсан мен Аллоҳнинг каломини ҳеч бир мазҳаб олимининг сўзига алишмайман. Шунинг учун ўзим тайёрлаб, ўзим амал қиламан. Қуръон турганда бошқа нарсаларга не ҳожат? Ҳадислар ҳам шундай. Аллоҳнинг каломи турганда ҳадисларнинг нима кераги бор?” дейишади. Нима, Расулуллоҳ ва мазҳаб имомлари Қуръонга зид гапиришганми?
Жавоб: Бу сафсатага “демагогия” дейилади. Бу рўпарасидаги одамни чалғитиб, адаштириш учун “тўғрига ўхшаб кетадиган нотўғри сўз айтиш” деганидир. “Аллоҳнинг каломини ҳеч бир мазҳаб олимининг сўзига алишмайман” дейди.
Савол: Ҳадисларсиз, фақат Қуръон билан амал қилсак бўладими?
Жавоб: Ҳадиси шарифлар ёрдамисиз Қуръони карим билан амал қилиш мумкин бўлмаганидек, мазҳаблар ёрдамисиз ҳам ҳадиси шарифлар билан амал қилиш мумкин эмас.
Савол: Қуръонда “Ҳадислар уйдирмадир” деган оят бор экан. Бу тўғрими?
Жавоб: Ҳадис – “қадим” (эски) сўзининг зиддидир. Яъни “янги” дегани. Бундан ташқари “сўз” ва “хабар” деган маъноларга ҳам келади. Қуръони каримда учрайдиган барча “ҳадис” калималари, “сўз” ва “хабар” маъносида келган. Истилоҳда, яъни Ибора сифатида Расулуллоҳдан ривоят қилинган хабарларга ҳадис дейилади. Ҳадиси шариф Расулуллоҳнинг шарафли, муборак сўзларидир.
Савол: Ҳадис инкорчилари “Ҳадислар динда далил бўлганида эди, дин нуқсон бўларди. Чунки ҳеч бир ислом олими билган бутун ҳадисларини китобларига ёзмаган. Масалан “Муслим”да бўлмаган бир ҳадиснинг “Бухорий”да бўлишига ҳеч ким кафолат беролмайди. Бу ҳолатда шу ҳадисда билдирилган ҳукм динга кирмаган ва дин нуқсон бўлиб қолган бўларди” дейишади. Бунга қанда жавоб бериш мумкин?
Жавоб: Ҳадис дегани Расулуллоҳнинг ваҳийга асосланган сўзлари деганидир. Ҳадислар Исломиятнинг бир парчасини эмас, тамомини ўз ичига олган.
Савол: Миссионерларга алданган бир йигит “Исломдаги битта ҳадисни ҳам саҳиҳ деб айтиш мумкин эмас. Чунки биз на ўша ҳадисни айтган пайғамбарни, на уни ривоят қилган саҳобани кўрдик. Шунинг учун ҳар қандай ҳадисни мутлақ пайғамбар сўзи деб ишонч билан айтиш нотўғри бўлади. Шунга асосланиб, Бухорий ва Муслим ривоят қилган беш вақт намознинг фарз бўлиши ҳақидаги ҳадисни ҳам бошқа ҳадислардек уйдирма деб ҳисоблай оламиз. Агар Муҳаммад Мусодан устун бўлса, нимага унинг тавсиясига қулоқ солади?” деди. Бунга нима деб жавоб бериш мумкин?
