Нофила намозлар

Намоз қандай ўқилади (видео)

Таъдил-и арконга риоя қилиш

Савол: Таъдил-и аркон нима? Унга риоя қилмаса, нима бўлади?

Жавоб: Таъдил-и аркон намозда беш ерда, яъни руку, икки сажда, қавма ва жалсада ҳар бир аъзоси ҳаракатсиз ва сокин бўлиб, бир миқдор тинч туриш деганидир. Таъдил-и арконни қасддан тарк этса, имоми Абу Юсуфга кўра намози бузилган бўлади. Тарафайнга, яъни имоми Аъзам билан имоми Муҳаммадга кўра, бузилмаса ҳам, вожиб қасддан тарк этилгани учун намозни қайта ўқиш вожиб бўлади. Унутиб тарк этса, саждаи саҳв лозим бўлади.

Батафсил


Шаҳодат бармоғини кўтариш

Савол: Намоз ўқиётганда ташаҳҳудда шаҳодат бармоғини кўтариш, ишора қилиш жоизми? Баъзи кишилар бу ҳақида ҳадис бор деб, бармоқларини кўтаришади.

Жавоб: Шофиъий мазҳабида шаҳодат бармоғини кўтариш суннат, Ҳанафий мазҳабида жоиз эмас. Бармоқ кўтаришга мужтаҳид олимларнинг бир қисми макруҳ, бир қисми суннат деганлар. Динда бир қоида бор. Бир ишга олимлар томонидан ҳам суннат, ҳам макруҳ дейилган бўлса, у иш қилинмайди.

Батафсил


Намоз ўқиётган одамнинг олдидан ўтиш

Савол: Намоз ўқиётган одамнинг олдидан кесиб ўтиш макруҳми ёки ҳаромми?

Жавоб: Намоз ўқиётган одамнинг олдидан кесиб ўтиш макруҳдир. Макруҳ калимаси ёлғиз ишлатилганда асосан таҳриман макруҳ тушунилади. Яъни гуноҳ бўлади. Ҳаром ундан каттароқ гуноҳ. Қир-адирда, катта ёки кичик масжидларнинг исталган жойида намоз ўқиётган кишининг олдидан яқин бўлсин, узоқ бўлсин, эркак ёки аёл ёхуд ит кесиб ўтса, намози бузилмайди.

Батафсил


Намозда хато ўқиш

Савол: Намозда хато ўқиш қандай бўлади?

Жавоб: Намозда хато ўқиш тўрт хилда бўлиши мумкин:

1. Ироб хатоси, калималарнинг ҳаракаси ва сукунда бўлиши мумкин. Масалан шадда енгил ўқилади. Мадлар қисқа ўқилади ёки акси бўлади. Масалан Кофирун сурасини ўқиётганда “лакум динукум” ўрнига “лакум диникум” десак намоз бузилмайди. Бунга ироб хатоси дейилади. “А” ҳаракасини “и” ўқиш, “и”ни “а” қилиб ёки “у” қилиб ўқиш намозни бузмайди. Яъни “динукум” ўрнига янглишиб, “диникум” ёки “динакум” деса, намози бузилмайди.

Батафсил


Пешин ва хуфтоннинг сўнгги суннатини тўрт ракъат қилиб ўқиш

Савол: Пешин ва хуфтон намозининг сўнгги суннатини тўрт ракъат қилиб ўқишнинг зарари борми?

Жавоб: Зарари йўқ. Аксинча яхши бўлади. Фарз ва вожиб намозлардан бошқа намозларга нофила намозлар дейилади. Макруҳ вақтлардан бошқа ҳамма вақт нофила намоз ўқиш жоиз.

Батафсил


Намозни қоғозга қараб ўқиш

Савол: Янги мусулмон бўлган киши ҳеч бир сура ва дуо билмайдиган бўлса, буларни ёд олгунича намозини қандай ўқийди? Намозни кеч бошлаганларчи? “Саодати абадия”да бундай дейилибди: “Қуръони каримга ёки қоғозга қараб намоз ўқиш намозни бузади. Имоми Муҳаммад ва Абу Юсуф макруҳ бўлади дедилар. Китобли кофирларга ўхшашни ўйламаса, макруҳ ҳам бўлмайди дедилар.”

Бундай ҳолатларда имоми Муҳаммад билан имоми Абу Юсуфнинг қавлига эргашиб, Фотиҳа, сура ва дуоларни қоғозга ёзиб, қаршисига осиб қўйиб, шундан ўқиса жоизми?

Жавоб: Ҳа, сура ва дуоларни ёд олгунича бу қавлга эргашиш жоиз бўлади. “Саодати абадия”даги бу ифода “Дурр-ул мухтор” ва унинг шарҳи бўлган “Радд-ул мухтор” китобидан олинган. Шу ерда батафсил маълумот берилган.

Батафсил


Калта енгли кўйлак билан намоз

Савол: “Калта енгли кўйлак билан намоз ўқиш диний томондан макруҳ эмас, урфий томондан макруҳ. Яъни бир жойда ҳамма узун енгли кўйлакда намоз ўқиётган бўлса, сиз калта енгли кўйлакда ўқисангиз, бу диққатни тортадиган бўлса, урфий макруҳ бўлади. Агар ҳеч ким эътибор бермаса, зарари йўқ” дейишяпти. Шунда бир денгиз бўёи мамлакатда ҳамма калта шорти кийиб намоз ўқиса, урфий ҳаром ишлаган бўладими? Яъни зарари йўқми?

Жавоб: Нотўғри ишни кўпчилик қилиши билан бу иш шаръий урфга айланиб қолмайди. Динда табъан макруҳ деган нараса бору урфий макруҳ ва урфий ҳаром деган нарса йўқ.

Батафсил


Қибла қандай топилади?

Савол: Намознинг шартларидан бўлган истиқболи қибла нима дегани?

Жавоб: Намозни Каъбага қараб ўқиш деганидир. Макка шаҳридаги Каъба йўналишига қибла истиқомати дейилади.

Савол: Қибла Каъбанинг биносими?

Жавоб: Йўқ, қибла фақат Каъбанинг ўзидан иборат эмас, балки у турган майдондир. Яъни ўша майдоннинг ердан Аршгача бўлган таги ва усти қибла ҳисобланади. Шунинг учун денгиз тагида, қудуқда, баланд тоғларда ва самолётларда ўша томонга қараб намоз ўқилади.

 

Батафсил


Қиблани излаш

Савол: “Саодати абадия”да “Қибла йўналишини билмаган киши уни суриштирмасдан намоз ўқиса, қиблага тўғри йўналган бўлса ҳам намози қабул бўлмайди. Лекин йўналишни тўғри топганлигини намоздан сўнгра билса, қабул бўлади” дейилган. Шу жойини тушунмадик.

Жавоб: Қиблани суриштирмасдан ўқигани учун намози қабул бўлмайди. Кейиндан қиблага тўғри йўналганини билса, намози қабул бўлади. Билмаса қабул бўлмайди. Қайси тарафга қараб ўқиганини билмагани учун қабул бўлмайди.

Таҳоратли киши таҳорати бор-йўқлигини билмаса, намоз ўқиса қабул бўлмайди. Чунки таҳорати борлигини билмайди. Лекин таҳоратли эканлигини хотирласа, намози қабул бўлади.

Батафсил


Қиблага ҳурмат

Савол: Ўтирганда қиблага орқасини қаратиб ўтириш ёки қиблага оёқ чўзиш жоизми? Эски масжидларда ваъз курсиси қиблага терс бўлмас эди, янги масжидларда қиблага терс қилиб ясалмоқда. Бу дурустми?

Жавоб: Мўътабар диний китобларда қуйидагича билдирилган:

1. Ётганда ва ўтирганда қиблага оёқ чўзиш макруҳдир.

2. Мусҳафга оёқ чўзиш макруҳ. Мусҳаф баланд жойда турган бўлса, макруҳ эмас.

 

Батафсил